تحلیل وقوع روزهای عادی و یخبندان با روش زنجیره مارکف مرتبه اول (مطالعه موردی: ایستگاه های همدید همدان و ملایر)

در این مطالعه احتمالات پیشامدهای متوالی روزهای عادی و یخبندان برای ایستگاه­های همدید همدان و ملایر، با استفاده از زنجیره مارکف مرتبه اول دو حالته مورد تحلیل قرار گرفت. بدین­منظور، از آمار کمینه دمای روزانه ماه­های اکتبر تا مارس سال­های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ استفاده شد. داده­ها بر اساس ماتریس شمارش تغییر حالت روزهای یخبندان و عادی مرتب شده و احتمال مربوطه با توجه به روش درست­نمایی بیشینه محاسبه گردید. احتمال ساده و تداوم روزهای یخبندان و عادی، محاسبه شد. نتایج نشان داد که ایستگاه­های همدان و ملایر، به­ترتیب تعداد ۸۶۰ و ۱۱۹۹ دو روز عادی متوالی و تعداد ۲۳۵ و ۲۴۶ روز عادی بعد وقوع یخبندان را به­خود اختصاص داده­اند. بر همین اساس، روزهای یخبندان بعد از روز عادی در این ایستگاه­ها به­ترتیب ۲۳۵ و ۲۴۶ بودند. همچنین تعداد یخبندان­های متوالی دو روزه در ایستگاه­های مذکور به­ترتیب ۱۴۰۰ و ۱۰۳۹ روز بود. درصد احتمال وقوع دوره یخبندان متوالی ایستگاه­های همدان و ملایر به­طور میانگین به­ترتیب ۰۶/۸۱ و ۷۳/۷۶ بوده است. درصد احتمال وقوع روزهای یخبندان در این ایستگاه­ها به­طور میانگین ۱۱/۶۰ و ۹۹/۴۶ بوده است. همچنین درصد احتمال تداوم پی­درپی یخبندان ۲ تا ۵ روزه نشان داد که مقدار متوسط این احتمال در ایستگاه همدان به­ترتیب، برابر با ۹/۵۰، ۷۳/۴۳، ۶۷/۳۷ و ۷۸/۳۲ و در ایستگاه ملایر به­ترتیب، برابر با ۸۲/۳۷، ۷۲/۳۰، ۲۵/۲۵ و ۹۹/۲۰ بوده است. از آنجایی که دماهای پایین تاثیرات مخربی بر تولیدات کشاورزی دارند، از این نتایج جهت پیش­بینی و جلوگیری از خسارات احتمالی می­توان استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

دوره عادی ، دوره یخبندان ، زنجیره مارکف ، ملایر ، همدان