اثر کاربرد تلفیقی کودهای دامی و شیمیایی بر اسانس و برخی ویژگی های فیزیولوژیک بادرشبو در شرایط تنش کمبود آب

مدیریت مصرف انواع کودهای دامی و شیمیایی و بقایای آن­ها در خاک از لحاظ تاثیرات زیست محیطی و عملکرد گیاهان به­ویژه در مناطق خشک و نیمه­خشک ایران حائز اهمیت است. این آزمایش به­صورت کرت­های خرد­شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه سطح رژیم آبیاری شامل ۱۰۰ (شاهد)، ۷۵ و ۵۰% نیاز آبی به­عنوان فاکتور اصلی و شش سطح مصرف کود شامل ۱) عدم مصرف کود (شاهد) ۲) ۲۵% کود اوره + ۷۵% دامی ۳) ۵۰% کود اوره + ۵۰% دامی ۴) ۷۵% کود اوره + ۲۵% دامی ۵) ۱۰۰% کود اوره و ۶) ۱۰۰% دامی به­عنوان فاکتور فرعی، با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال ۱۳۹۳ انجام شد. نتایج نشان داد که رژیم آبیاری ۵۰% باعث کاهش غلظت کلروفیل­های a، b و کل، عملکرد اسانس سرشاخه گلدار، برگ و ساقه گردید؛ در حالی­که غلظت کاروتنوئیدها و پرولین را نسبت به شاهد به­ترتیب ۸۳ و ۵/۱۳ درصد افزایش داد. تیمارهای کودی ۲۵% کود اوره + ۷۵% دامی، ۵۰% کود اوره + ۵۰% دامی، ۷۵% کود اوره + ۲۵% دامی، ۱۰۰% کود اوره و ۱۰۰% دامی غلظت کاروتنوئیدها را نسبت به شاهد به­طور معناداری افزایش دادند به­طوری­که بیشترین غلظت کاروتنوئیدها با میانگین ۳۵/۱ میلی­گرم در گرم در تیمار ۲۵% کود اوره + ۷۵% دامی به­دست آمد. همبستگی مثبت و معناداری نیز بین کلروفیل a، b، کل، درصد اسانس، عملکرد اسانس برگ و عملکرد اسانس سرشاخه گلدار مشاهده شد. بیشترین عملکرد اسانس ساقه، برگ و سرشاخه گلدار به­ترتیب با میانگین ۹/۲۱۹، ۲/۱۰۳ و ۷/۹۲ گرم در مترمربع با کاربرد ۵۰% کود اوره به­همراه ۵۰% کود دامی و آبیاری کامل به­دست آمد. بنابراین، برای دستیابی به حداکثر عملکرد اسانس بادرشبو در شرایط آب و هوایی شهرکرد، کاربرد ۵۰% کود اوره به­همراه ۵۰% کود دامی و آبیاری کامل توصیه می­گردد.

کلیدواژه ها:

اسانس ، بادرشبو ، تنش کمبود آب ، کاروتنوئیدها ، مدیریت تغذیه گیاه