مدل سازی توسعه فرونشینی دشت مرودشت در رابطه با برداشت آب های زیرزمینی

برداشت بیش از حد از سفره های آب زیرزمینی در کشور سبب افت شدید سطح ایستابی آبخوان و از بین رفتن لایه های آبدار زمین گردیده است که آثار آن پدیده فرونشست می باشد. در این پژوهش شبیه سازی تغییرات سطح آب زیرزمینی حوضه مرودشت – خرامه از یک دوره صحت سنجی و پردازش مجموعه گسترده ای از داده های خام در مدل ریاضی مادفلو استفاده شد. نتایج خروجی از تحلیل حساسیت پارامترهای موثر در واسنجی آبخوان مرودشت، نشان دهنده تاثیر حداکثری پارامترهای هدایت هیدرولیکی و ناهمسانگردی هدایت هیدرلیکی افقی و یک مجموعه گروه خطی شبکه آبراهه ای است. از این رو با آمار سازمان آب منطقه ای فارس مبنی بر وجود چاه هایی با آبدهی بالا در این مناطق هماهنگی دارد. با توجه به شرایط حاکم بر آبخوان در صورت ادامه روند بهره برداری کنونی پیش بینی می شود تراز سطح آب زیرزمینی در طی سال های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹ میزان۱۵ متر افت خواهد داشت هم چنین با توجه به نشست میانگین زمین که به طور میانگین۰.۷۶ متر به ازای ۱۰ متر افت تراز آبخوان می باشد، میزان نشست متوسط زمین با روند کنونی برداشت در ده سال آینده ۱۱۴.۷۸سانتی متر قابل پیش بینی می باشد و با افزایش ۳۰ درصدی برداشت، میزان افت تراز آبخوان در طی ۲۰ سال آینده در حدود ۳۷ متر می باشد که افت سالانه آن در حدود ۱.۹ متر می باشد. فرونشست زمین در این حالت نیز در حدود ۲۸۰ سانتی متر پیش بینی می شود. در نهایت با استناد به نقشه های تهیه شده از آبخوان مرودشت با توجه به آبرفتی بودن سفره آب زیرزمینی اثر افت سطح آب را می توان با فاصله مکانی کم مشاهده کرد. که میزان فرونشست در حاشیه جنوبی و جنوب غربی دشت به دلیل ضخامت کم رسوبات و در نواحی شمالی و شمال شرقی دشت به دلیل رسوبات دانه درشت، کمتر از قسمت های مرکزی دشت باشد.

کلیدواژه ها:

فرونشست ، آبهای زیرزمینی ، مرودشت ، استان فارس ، مخاطرات محیطی ، مادفلو