روانشناسی فضای مجازی: تراکنش های گفتگوی همزمان در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی و مرور مفاهیم و ویژگی های ارتباط های مجازی و برخط از جمله گفتگوهای همزمان و روانشناسی حاکم بر این فضاهای جدید است و در این راستا استانداردها و رهنمودهای ارتباط های برخط در کتابخانه ها مورد کنکاش قرار گرفته است. روش پژوهش: پژوهش حاضر به شیوه سندی و از نوع مروری-تحلیلی است که برای تبیین روانشناسی فضای مجازی از نظریه های مختلف تعامل برخط از جمله نظریه های غنای رسانه ای، حضور اجتماعی، نظریه استفاده و خشنودی و افسارگسیختگی برخط بهره برده است. یافته ها: فضای مجازی و برخط دارای ویژگی های متمایزی است و اثراتی متفاوتی بر ذهن و رفتار آدمی می گذارد. درگیری کمتر حواس، فضای غالب نوشتاری، انعطاف در هویت، تغییر و تعدیل ادراکات، تعدد روابط ممکن، امکان تاخیر در پاسخگویی به مخاطب در ارتباطات مجازی، قابلیت کش آمدن زمان و قطع ارتباط رسانه ای، اضطرارآمیز بودن و همزمان بودن ارتباط از جمله این ویژگی هاست. این ویژگی ها عموما حالات روانشناختی همچون خشم، اضطراب، نگرانی و ناامیدی را به همراه دارد. تعامل در فضای مجازی زمانی موثر واقع می شود که حاصل این تعامل ارتباطی، موجب استفاده و یا خشنودی فرد در محیط زیست روانی و اجتماعی او شود. نتیجه گیری: بنابراین با توجه به ماهیت کار و پیچیدگی تعامل کتابدار و کاربر در طول فرایند مرجع، «رفتار مثبت و منفی کتابدار (مشاهده شده توسط کاربر) عامل و فاکتور مهمی در موفقیت یا شکست فرایند به حساب می آید. توجه به روانشناسی کاربران در فضای مجازی، تبعیت از استانداردها و رهنمودهای عملکرد رفتاری و مهارتی کتابداران و مجهز بودن به انواع مهارت های علمی و ارتباطی از عوامل موفقیت تراکنش های برخط محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

Cyber psychology ، Online Chat ، Virtual Reference Services