تاثیر خشکسالی بر کمیت و کیفیت آب رودخانه دز

این تحقیق با هدف بررسی و تحلیل اثرات خشکسالی از طریق محاسبه شاخص SPI برکمیت و کیفیت آب رودخانه دز انجام شد. برای تعیین خشکسالی، آمار هواشناسی ۱۰ ساله (۱۳۹۳-۱۳۸۴) از ایستگاه‎های هواشناسی حسینیه، دزفول و شوش و برای ارزیابی تاثیر خشکسالی بر کمیت و کیفیت آب رودخانه، آمار دبی و پارامتر های کیفی آب رودخانه دز مربوط به ۷ ایستگاه هیدرومتری در طول مسیر، از سازمان آب و برق خوزستان اخذ گردید. فراوانی میانگین آنیون های محلول در ایستگاه های هیدرومتری رودخانه دز به صورت HCO۳>SO۴>C ومقادیر کاتیون-های اصلی محلول در آب نیز به صورت Ca>Na>Mg بدست آمد. نتایج تجزیه واریانس پارامتر های کیفی آب نشان داد اثر ایستگاه و سال بر میزان دبی، هدایت الکتریکی (EC)، مواد محلول آب (TDS)، سدیم قابل تبادل آب (SARIW)، pH، غلظت کلر (Cl)، بی کربنات (HCO۳)، کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، سدیم (Na) و سولفات (SO۴)، اختلاف معنی داری در سطح اطمینان % ۹۹ دارد. بررسی روند تغییرات شوری آب دز نشان داد در ایستگاه های سپید دشت سزار، سپید دشت زاز و تنگ پنج سزار روند تغییرات شوری معنی دار نیست این درحالی است که در ایستگاه های پایین دست رودخانه روند تغییرات شوری معنی‎دار و مثبت است. شدید ترین خشکسالی در ایستگاه حسینیه و دزفول در سال ۱۳۸۷ و در ایستگاه شوش در سال ۱۳۹۰ رخ داد. در سال های خشکسالی میزان شوری آب رودخانه دز به طور متوسط % ۲۴/۱۵ افزایش داشت. نتایج تحقیق نشان داد پدیده خشکسالی پارامتر ی است که در کنار مسایل انتقال آب، تغییر کاربری اراضی و مدیریت صحیح عوامل آلاینده، بر کیفیت آب موثر است.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، رودخانه دز ، شاخص SPI ، آزمون من -کندال