مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی-رفتاری بر نشانگان اختلال نافرمانی مقابله ای کودکان

هدف: هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در مقایسه با اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر نشانگان اختلال نافرمانی مقابله ای کودکان بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه آزمایش و گواه بود. در این پژوهش، جامعه آماری متشکل از کودکان ۱۰ تا ۱۲ سال مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر مازندران در سال تحصیلی ۹۷-۹۸ بود. برای نمونه گیری از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شد و تعداد ۳۰ کودک انتخاب و به طور تصادفی ۱۰ کودک در گروه آزمایش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، ۱۰ کودک در گروه آزمایش درمان شناختی-رفتاری و ۱۰ کودک در گروه گواه کاربندی شدند. گروه آزمایش اول پروتکل درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد هیز (۲۰۰۴) و گروه آزمایش دوم پروتکل درمان شناختی-رفتاری  مور و گارلند (۲۰۰۳) هشت جلسه ۶۰ دقیقه­ای را دریافت کردند؛ هر سه گروه در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با استفاده از پرسشنامه علائم مرضی کودک (CSI-۴) ارزیابی شدند. داده های آماری با با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر انجام شد. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی-رفتاری، نشانگان اختلال نافرمانی مقابله ای اعضای گروه های آزمایش را به طرز معناداری کاهش داده است (۴۶/۶۱=F، ۰۰۱/۰=P). نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر نشان می دهد که این کاهش ناشی از مداخلات درمانی بوده است؛ همچنین تاثیرات مداخلات در مرحله پیگیری پایدار بود (۰۵/۰=P). علاوه بر این، مقایسه میزان اثربخشی دو رویکرد نشان داد که تاثیر آن ها بر نشانگان نافرمانی مقابله ای تفاوت معناداری ندارد. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی-رفتاری می تواند نشانگان اختلال نافرمانی مقابله ای کودکان را کاهش دهد؛ لذا درمان گران و مشاورانی که در حوزه کودک فعالیت می کنند می توانند از این دو رویکرد درمانی جهت کاهش نشانگان اختلال نافرمانی مقابله ای کودکان بهره گیرند.

کلیدواژه ها:

پذیرش و تعهد ، شناختی-رفتاری ، نشانگان نافرمانی مقابله ای