نگرش هرمنوتیکی میبدی و گنابادی به داستان حضرت آدم(ع)

بعضی از متشابهات در عناصر و اجزای داستان حضرت آدم(ع) راجع به عصیان آدم، رابطه هبوط آدم با خلافت او، پیمان الهی و اسماء الهی است. پرسش های مطرح شده در زمینه کشف حقیقت این عناصر متشابه در ذهن مخاطب و برداشت ها و تاویل های ارائه شده، ضرورت واکاوی هرمنوتیکی این موضوع را آشکار می کند. میبدی و گنابادی با رویکرد عرفانی از مضامین متشابه، نمادین و رمزگونه داستان آدم رمزگشایی کرده اند؛ ولی واکاوی هرمنوتیک سنتی یا مدرن در متن هر مفسر درخور تامل است. علت انتخاب این دو تفسیر برای این پژوهش این است که هر دو با تاکید بر شیوه تفسیر عرفانی و با بهره گرفتن از زبان رمزی به روشنگری عناصر مبهم این داستان مبادرت ورزیده اند و اصولا میان درک مفاهیم متافیزیک و انتزاعی و تفسیر عرفانی که زبان رمزی و ادبی دارد، سنخیت بیشتری وجود دارد. از منظر هرمنوتیکی، میبدی و گنابادی ضمن بیان معانی متعدد اسماء و کلمات الهی، با بیان ژرفناکی و اسرارآمیزبودن آنها راه مخاطبان را برای ارائه تاویل های دیگر فراهم کرده اند و بر مبنای هرمنوتیک مدرن، دستیابی به معانی نهایی را غیرممکن می دانند؛ هرچند به صراحت این موضوع را بیان نکرده اند. گنابادی در تفسیر عرفانی متشابهات داستان آدم(ع)، بیشتر با رویکردی اجتهادی و استدلالی و میبدی با رویکردی ذوقی و با لحنی عارفانه و عاشقانه ورود پیدا می کنند. این پژوهش به شیوه تحلیل کیفی محتوای متن به سامان رسیده است.

کلیدواژه ها:

داستان حضرت آدم(ع) ، میبدی ، گنابادی ، کشف الاسرار ، بیان السعاداه فی مقامات العباده ، هرمنوتیک