تحلیل نگارگری اسلیمی در مساجد ایران در ادوار مختلف نمونه موردی (مسجد شیخ لطف الله اصفهان و مسجد کبود تبریز)

مسجد چیزی بیشتر از جایی است که مسلمانان در آن نماز بخوانند. از منظر هنری ، مسجد مکانی برای بیان فطرت بیکران خداوند و معنویت اسلامی است . به عبارت دیگر، جایی است که هنر و دین در کنار هم قرار می گیرند و جلوه های اساسی هنر و معماری اسلامی را نشان می دهند. مساجد در دورهای با استفاده از تکنیک های سنتی از جمله کاشت کاری (موزائیک ، هفت رنگ ) و گچ بری بیشتر زینت یافته اند . روند تکاملی در تزیین مساجد ایرانی در مراکز گذشته رخ داده است که تاریخ و مکان ساخت در آن نشانگر شیوه ها و الگوهای به کار رفته در آن است . در این راستا هدف از انجام این پژوهش ، این مقاله به بررسی شمایل نگاره های کاشی کاری می پردازد که در طراحی دو مسجد ایرانی کبود و شیخ لطف الله به کار رفته است . مساجد مربوط به دو مکان و دوره متفاوت است . دادهها از طریق مطالعه مشاهدهای و مرور ادبیات جمع آوری شده و نتایج به روش تحلیلی انجام شده است . نتایج نشان می دهد که تمامی نقوش و نمادهایی که بر روی منارهها، گنبدها، زیر سقف و محراب به تصویر کشیده شده است ، نمایانگر تجسم قدرت خداوند است . به عنوان مثال، نقوشی مانند حیوانی ، گیاهی و هندسی دارای مفهومی اسلیمی پنهان با الهام از طبیعت است . همچنین نقوش ارابسک و گل ختایی در مقایسه با سایر نقوش اسلیمی نقش اساسی در ایجاد فضای اسلیمی دارد.

کلیدواژه ها:

مسجد شیخ لطف الله ، مسجد کبود ، هنر مقدس ، نقوش اسلامی ، کاشی کاری ، شمایل نگاری .