بررسی تغییرات پوشش اراضی و الگوی توسعه -کالبدی کلانشهر تبریز با رویکرد پردازش شی ءگرای تصاویر ماهواره ای

توسعه فیزیکی پراکنده شهری با ساخت وسازهای جدید در پیرامون شهرها بدون توجه به ملاحظات جغرافیایی و برنامه ریزی شهری موجب تخریب منابع زیست محیطی در مناطق شهری و ایجاد آسیب های اجتماعی - اقتصادی فراوان شده است . پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات کاربری/پوشش اراضی در کلانشهر تبریز با تاکید بر الگوی توسعه کالبدی کلانشهر تبریز با استفاده از مدلهای آنتروپی شانون و هلدرن و پردازش فازی شی ءگرای تصاویر ماهواره ای در یک بازه زمانی ۳۰ ساله صورت گرفته است . به همین منظور ابتدا تصاویر ماهواره لندست با استفاده از روش پردازش فازی شی ءگرا در پنج کلاس (اراضی باغی ، کشاورزی، بایر، انسان ساخت و فضای سبز) طبقه بندی گردید؛ سپس رشد کالبدی شهر با استفاده از مدلهای مذکور بررسی گردید. نتایج حاصل نشان دادند که در بازهی زمانی مورد مطالعه ، بیشترین تغییرات در طبقه اراضی انسان ساخت و اراضی بایر رخ داده است با این تفاوت که اراضی بایر با شیب منفی رو به کاهش بوده و پیرو آن اراضی انسان ساخت با شیب مثبت افزایش یافته است . همچنین توسعه شهری اثرات سوء بر کاربری کشاورزی و باغی داشته است . با توجه به این که در دوره های زمانی مورد مطالعه ، مقدار عددی ضریب شانون همواره بالاتر از متوسط (۵/۰) است ؛ بنابراین در کلانشهر تبریز پدیده پراکندگی شهری اتفاق افتاده است ؛ بنابراین از بررسی الگوی فیزیکی شهر تبریز با مدل های سنجش فرم شهری می توان نتیجه گرفت که الگوی رشد کالبدی - فضایی کلانشهر تبریز، از نوع الگوی پراکندگی شهری است . از طرفی شاخص هلدرن نیز نشان می دهد که عامل رشد جمعیت و افزایش تراکم ، وزن بیشتری در الگوی رشد شهری داشته است .

کلیدواژه ها:

توسعه -کالبدی ، فازی شی ءگرا ، آنتروپی ، سنجش از دور ، کلانشهر تبریز