محله های فرودست شهری و حق به شهر مورد پژوهی محله خاک سفید شهر تهران

هدف این مقاله بررسی شکل گیری و روند تحول محله خاک سفید به مثابه بازار غیررسمی زمین و مسکن و همچنین تحلیل حق به شهر در محله های فرودست شهری است. این بازارها یکی از منابع رایج تامین مسکن و دسترسی به خدمات برای گروه های کم درآمد در بسیاری از نقاط شهری بزرگ کشورهای توسعه یابنده است و اکنون از آنها با عنوان محله های فرودست شهری نام برده می شود که تحت تاثیر توامان شهری شدن فقر (فقر شهری) و سیاست های ناکارآمد توسعه شهری شکل می گیرند. ساخت یابی این محله ها ناشی از آنها کیفیت نازل واحدهای مسکونی از یک سو و کمبود یا نامطلوب بودن سطح خدمات شهری موجود است و از سوی دیگر وضعیت مبهم حقوقی مالکیت زمین و واحدهای مسکونی که گاهی متاثر از تصرف عدوانی است و مانع از سرمایه گذاری و رونق اقتصادی در این محله ها و در نتیجه بهسازی کالبدی ساختمان ها نیز با مشکل مواجه می شود. تداوم این وضعیت هم به درهم ریختگی کالبدی و گسست آن از کل شهر و موضوع بافت های فرسوده شهری برای تخریب و نوسازی شهری می شود. خاک سفید در سه دهه گذشته شکل های گوناگونی از بازار غیررسمی زمین و مسکن را تجربه کرده است که از تصرف عدوانی اراضی وقفی و دولتی آغاز شد و تفکیک واحدهای مسکونی موجود و استفاده مشترک از خدمات شهری و توسعه عمودی به شکل پشت بام سازی از جمله واپسین تحولات آن محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

: اراضی وقفی ، بازارهای غیررسمی زمین و مسکن ، تصرف عدوانی زمین شهری ، تهران ، خاک سفید ، شهر ، فقر شهری ، محله های فرودست شهری