بررسی جایگاه قالب دو بیتی و قالب های مشابه آن در زبان عربی

دوبیتی یکی از قالب های سنتی شعر فارسی شامل چهار مصرع هم وزن است که مصرعهای اول و دوم و چهارم آن هم قافیه هستند.خاستگاه اصلی دوبیتی ها ،فهلویات است که در ادب پیش از اسلام توسط خنیاگران ایرانی اجرا می شد.به همین دلیل است که آنرا ترانه نیز می گویند.این قالب از نظر ظاهری با رباعی نیز شباهت دارد اما با وزنی متفاوت؛وزن اصلی دوبیتی مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل یا فعولن (بحر هزج مسدس مقصور یا محذوف) است که این وزن و آهنگ از عروض عرب گرفته نشده و پیش از ورود عرب به ایران رواج داشته است و این خود تاییدی بر ایرانی بودن این وزن ها می تواند باشد. این وزن از اختراعات ایرانیان است که عرب ها از آنان گرفته اند ولی در بین عرب چندان رایج نشده است.قالب دوبیتی بتدریج در زبان عربی راه یافت و به الدوبیت مشهور شد.بعلاوه در ادبیات عرب سه گونه ی زجل، ابوذیه و النتفه شباهت زیادی با دوبیتی فارسی دارند.در این مقاله، پس از معرفی قالب دوبیتی؛ به بررسی جایگاه آن در ادبیات عرب اشاره شده است

کلیدواژه ها:

دوبیتی ، الدوبیت ، ادبیات فارسی و عربی ، زجل ، ابوذیه ، النتفه