کارکرد اقتصادی تالاب هامون در منطقه سیستان (با تاکید بر بخش های کشاورزی و دام پرور ی )

تالاب بین المللی هامون یکی از تالاب های مهم دنیا و بزرگترین دریاچه آب شیرین در سراسر فلات ایران محسوب می شود که با مساحتی حدود ۵۷۰۰ کیلومتر مربع و دامنه عمقی ۱ تا ۵ متر در ناحیه کویری و بیابانی شرق کشور در منطقه سیستان واقع شده است . با توجه به اینکه این تالاب یکی از اصلی ترین منبع درآمدی ساکنین منطقه به خصوص ساکنین مناطق روستایی می باشد، لذا هدف از این پژوهش بررسی کارکرد اقتصادی تالاب هامون در منطقه سیستان (با تاکید بر بخش های کشاورزی و دام پروری ) می باشد. جامعه آماری این تحقیق کلیه ذینفعان تالاب (کشاورزان و دامداران) می باشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۲۹۲ نفر محاسبه شد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی اقدام به جمع آوری اطلاعات از جامعه آماری گردید. عملیات گردآوری داده ها در سال ۱۳۹۹ انجام شد. با استفاده از اطلاعات گردآوری شده از نمونه ، قیمت بازاری انواع محصولات تولید شده از قبیل قیمت گوشت و پوست ، و نیز قیمت انواع محصولات زراعی برداشت شده از زمین های پیرامون تالاب استخراج گردید که شامل بخش خودمصرفی آن نیز می شود. نتایج نشان داد به طور متوسط حدود ۱۸۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال منافع حاصل از تولید محصولات جالیزی محلی در زمین های کف تالاب هامون می باشد. با توجه به نتایج منافع بخش دامداری مشاهده شدکه منافع این بخش به طور میانگین ۳۹۴۳۸۴۵۲۰ ریال محاسبه می باشد. که با توجه به تعداد بهرهبرداران تالاب منفعت ایجادشده در یک سال از بخش دامپروری برابر ۵۵۲۱۳۹۵۸۰۰۰ ریال می باشد. بین عواید بهره برداران از تالاب و سن و درآمد آنها رابطه منفی و معنی داری (۰۵/۰ (p≤ وجود داشت . با توجه به خشکسالی تالاب هامون، اگرچه منافع اقتصادی آن بشدت کاهش یافته است ، ولی بازهم درصورت اخذ حق آبه تالاب از کشور همسایه افغانستان، میتوان درآمد بهره برداران را تا حدی که این گروه معیشت خود را تامین نمایند، فراهم نمود.

کلیدواژه ها:

تالاب بین المللی هامون ، ساکنین مناطق روستایی ، منافع تالاب ، کشاورزی ، دامپروری