نقش اندام های اصلی خانه های سنتی در ایجاد حس تعلق به مکان از منظر الگوهای کالبدی و غیر کالبدی ( نمونه موردی خانه های پهلوی اول تبریز )

حس تعلق یکی از مهم ترین شاخصه های رابطه انسان و مکان است . انسان هنگامی که در تعامل و ارتباط با مکان قرار می گیرد ، بدان معنا بخشیده، نسبت به آن احساس تعلق کرده و دلبسته آن می شود. ادراک شده از محیط ، دارای جنبه های فضایی است ، که به گفته شولتز۱(۱۳۸۱)چهارچوبی را برای اعمال انسان مشخص می کند. چنین فضایی ، فضای جغرافیایی به مفهوم فیزیکی نیست ، بلکه با ویژگی ها، رویدادها روابط حاکم بر مکان پیوند دارد، بنابراین خنثی و یکنواخت نیست . هدف از این پژوهش ، بررسی ابعاد کالبدی و غیرکالبدی حس تعلق به مکان شاخص های موثر آن در خانه های سنتی ،( دوره پهلوی اول) و نقش اندام های اصلی در ایجاد و چگونگی شکل گیری این حس تعلق به مکان می پردازد. در این مقاله ساختار های فضایی و عناصر موجود در اندام های اصلی خانه ها و نیز اهمیت این عناصر در چگونگی ایجاد حس تعلق در خانه های مسکونی بررسی شده است . نتایج تحقیق بیانگر این است عناصر کالبدی نظیر (فرم و ابعاد عناصر، دسترسی و چینش فضا، مصالح و تزئینات به کار رفته ، محرمیت و اشرافیت ) از مهمترین شاخصه های ایجاد حس تعلق به مکان هستند که در سه شاخصه فرم و ابعاد عناصر، مصالح تزئینات و همچنین محرمیت و اشرافیت در خانه های سنتی بیشتر نمایان می شود. روش این تحقیق از نوع تحلیلی - توصیفی می باشد، با استفاده از اسناد کتابخانه ای ، مقالات در این حوزه، دیدگاه نظریه پردازان، محققین داخلی و خارجی در خصوص مفهوم حس تعلق به مکان، ارتباط معماری با حس تعلق به مکان، اهمیت ایجاد یک چنین حسی با در نظر گرفتن المانهای ایجاد آن در عناصر کالبدی و غیر کالبدی و اندامهای اصلی بنا در طراحی می پردازد.در این راستا تحقیق حاضر در پی پاسگویی به سوالات زیر بوده است ؛- عوامل موثر بر حس تعلق در فضاهای خانه های سنتی در شهر تبریز کدام است ؟- نقش مولفه های کالبدی در ایجاد این حس چگونه است ؟

کلیدواژه ها:

حس تعلق ، خانه های سنتی ، تعلق مکانی ، حوض ، آب ، تبریز