خوانش هیروگلیف کلان شهر مدرن تهران بر اساس عوامل برسازنده منظر ذهنی نمونه موردی: واکاوی منظر ساخته شده از تهران در ذهن رانندگان تاکسی­ های خطی

شهر، مدرنیته، و اقتصاد سرمایه داری سه گانه جدایی ناپذیری هستند که بررسی هریک به تنهایی امکان پذیر نیست. کلان شهر تحت سلطه مدرنیته، قدرت، و هژمونی سرمایه داری به فضایی کدگزاری شده از محتوا و معنی تبدیل شده است که با زبانی رمزآلود خوداگاه و به صورت مستمر بر ساکنان تاثیر می گذارد و با تولید گونه کلان شهری متناسب با اضطرار و پیچیدگی موجود، موجب از خودبیگانگی پیش رونده انسان مدرن از محیط و حتی از خود شده است؛ تجربه گسسته و تجزیه شده ای را از زمان و مکان باعث شده که فرایند شکل گیری تصویر ذهنی و خاطره از شهر را مختل کرده است. از دیدگاه گفتمان چپ شناخت واقعیت شهرها منوط به رمزگشایی این تصاویر معنادار ذهنی است که نیاز به روش های شناختی فراتر از روش های اثبات گرایانه دارد. از این دیدگاه خواندن آنچه هرگز نوشته نشده است با بازخوانی تجربه و فهم منظر ذهنی عموم از شهری که در آن ساکن هستند می تواند در نمایش واقعیات مغفول مانده ای، که کلان شهر، مدرنیته، و اقتصاد سرمایه داری مسبب آن هستند، مفید گردد. در این پژوهش با فرض شهر به مثابه متن برای خوانش هیروگلیف کلان شهر مدرن تهران بر اساس عوامل برسازنده منظر ذهنی از روش تحلیل محتوای کیفی و کمی استفاده شد و برای مطالعه انضمامی شهر از طریق روایت های غیررسمی و برای درک پیام های دریافتی، خوانش شهر بر اساس منظر ذهنی رانندگان تاکسی صورت پذیرفت. با توجه به یافته ها می توان ادعا کرد که در تحلیل روایت غیررسمی تهران از منظر ذهنی رانندگان تاکسی، محتوای غالب و هدفمندی در بازنمایی های طرح شده شناسایی نشد. تهران تسلیم زبان ناخوانا، گسسته، و تکه تکه مدرنیته شده و با تربیت گونه کلان شهری بی تفاوت و دل زده متناسب با سرعت و اضطرار جاری در شهر از قید هویت آزاد شده است. حس توامان عشق و نفرت نسبت به مدرنتیه در تهران نیز بروز کرده، بعد تخریبی نوآورانه مدرنیته ناپایداری تجربه را تشدید کرده، و این ناپایداری حافظه شهر را از معنا تهی و خوانش در زمانی شهر را دچار اختلال کرده است.

کلیدواژه ها:

هیروگلیف ، کلانشهر مدرن ، خوانش ، منظر ذهنی