بررسی اثر حمایتی برخی گونه های گیاهی مرتع تخریب یافته بر استقرار اولیه علف گندمی بیابانی (Agropyron desertorum (Fisch.) Schultes) و چاودار کوهی (Secale montanum Guss.)

این تحقیق با هدف تعیین اثر حمایتی برخی گونه های گیاهی پرستار در یک مرتع تخریب یافته بر درصد استقرار و مراحل اولیه رشد دو گیاه مهم علوفه ای شامل علف گندمی بیابانی (Agropyron desertorum) و چاودار کوهی (Secale montanum) انجام شد. در این راستا ۴ گونه کلاه میرحسن Acantholimon festucaceum (Jaub & Spach) Boiss، زول Eryngium bungeiBoiss، خارگونی Noaea mucronata (Forsk.) Aschers. و اسپندPeganumharmala L. به عنوان گونه پرستار گیاه چاودار و ۴ گونه چوبک Acanthophyllum bracteatum Boiss.، گون Astragalus arbusculinus Bornm. & Gauba، شیرسگ Ephorbia orientalis L. و خارگونی Noaea mucronata (Forsk.) Aschers. به عنوان گونه پرستار گیاه علف گندمی بیابانی مورد بررسی قرار گرفت. کشت بذرهای دو گیاه علوفه ای در اواسط پاییز در زیراشکوب بوته های پرستار و فضای بین بوته ها انجام شد. رطوبت خاک دو عمق ۱۰-۰ و ۲۵-۱۵ سانتی متر فضای زیراشکوب و مابین گیاهان پرستار از روش جرمی تعیین شد. پس از تجزیه واریانس داده ها، از آزمون چنددامنه دانکن جهت مقایسه میانگین کمک گرفته شد. نتایج نشان داد که رشد اولیه (ارتفاع) نهالچه های چاودار کوهی به علت حمایت گونه های کلاه میرحسن، زول، خارگونی و اسپند به ترتیب ۴/۳، ۶/۲، ۹/۳ و ۲/۲ برابر تیمار فضای باز بود. همه گونه ها نقش مثبت تقریبا یکسانی در حمایت رشد نهالچه های علف گندمی بیابانی داشته اند ولی گونه خارگونی با بیشترین تاثیر توانست متغیر استقرار اولیه را به میزان ۶۲ درصد افزایش دهد. با توجه به اهمیت بالای اثر حمایتی جمعیت های تغییر شکل یافته گیاه خارگونی در جهت افزایش استقرار علف گندمی بیابانی و ارتفاع گیاه چاودار کوهی طبق نتایج این تحقیق، استفاده از نقش پرستاری خارگونی در مرتع کاری های پاییزه دو گونه گرامینه مذکور به ادارات اجرایی منابع طبیعی توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

اثر حمایتی ، گیاه پرستار ، مرتع تخریب یافته ، استقرار