برآورد میزان تخریب کمی و کیفی مراتع ناحیه ایران-تورانی از طریق سنجش و شاخص پیشنهادی
سال انتشار: 1388
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 115
فایل این مقاله در 12 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_IJRDR-16-3_001
تاریخ نمایه سازی: 28 فروردین 1402
چکیده مقاله:
تخریب مراتع از نظر کاهش سطوح و همچنین کاهش توان تولید از جمله مسائل مبتلابه منابع طبیعی کشور میباشد. گستره این پدیده بهحدیست که در اغلب گزارشهای کارشناسی و مطالعات مختلف مرتبط با منابع طبیعی به آن اشاره شده است. آنچه تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته ارائه بیان کمی موضوع و شاخصی برای سنجش و پایش روند تخریب می باشد. در این تحقیق به منظور ارائه شاخصی برای این پدیده و نظارت برآن نسبت به اندازهگیریهای کمی و کیفی اقدام شد. در ۱۰۱ منطقه نمونه در سطح ۹ استان کشور شامل استانهای اردبیل، گیلان (جنوب شرق استان)، همدان، کرمانشاه، تهران، مرکزی، خوزستان، اصفهان و یزد، با استفاده از نقشههای توپوگرافی مربوط به دو مقطع زمانی( ۱۳۳۵-۱۳۳۴ و ۱۳۷۵-۱۳۷۴) پدیده های اراضی زراعی، اراضی جنگلی، باغها و بیشههای دستکاشت، اراضی صخرهای و پرشیب، سطوح آزاد آبها، اراضی مرطوب و شورهزار، تپههای شنی، نقاط شهری و روستاها و اراضی مرتعی مورد مقایسه قرار گرفت و سطوح از دست رفته مشخص گردید. تغییرات تولید علوفه مرتعی در مراتعی که تغییرکاربری نداشتند، از طریق اندازهگیری تولید علوفه در مناطق مرجع (قرقها یا مناطق محصور) و مناطق نمونه تعیین و میزان کاهش بازدهی علوفه مراتع بهعنوان شاخص تخریب مشخص شد. این شاخص برای نواحی مختلف رویشی شامل نیمهبیابانی، استپی، نیمه استپی، جنگلهای خشک، کوههای مرتفع که براساس تقسیمات نواحی رویشی به روش هانری پابو بهعنوان ناحیه آب و هوایی ایران- تورانی معرفی شده است، بدست آمد. نتایج بدست آمده نشان داد که کمترین تخریب در ناحیه نیمه بیابانی با شاخص تخریب ۴/۲۸% و بیشترین آن در ناحیه کوههای مرتفع با شاخص تخریب ۵/۶۰٪ به وقوع پیوسته است. میانگین اعداد بدست آمده برای مراتع کل ناحیه رویشی ایران- تورانی نشاندهنده شاخص تخریب ۴/۴۹٪ است. بدینمعنی که مراتع این ناحیه رویشی در حدود نصف توان تولیدی خود را در مقایسه با توان بالقوه خود از دست داده اند. همچنین مشخص شد که طی مدت ۴۰ سال از ( ۱۳۳۵ تا ۱۳۷۵ ) حدود ۱/۹٪ سطوح اراضی مرتعی به سایر کاربریها تبدیل شده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
ناصر انصاری
مربی پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
محمد فیاض
مربی پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
محمدحسن قاسمی
کارشناس ارشد پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور