مولفه های تاثیرگذار در هویت معماری اسلامی در شام (نمونه موردی کشورهای سوریه، اردن، فلسطین و لبنان)

بیان مساله: معماری اسلامی نشان دهنده این است که اسلام وارد هر کشوری که می شود، رنگ و بوی همان کشور را می گیرد. این یک اصل برای معماری اسلامی می باشد که در واقع فرهنگ و سنن آن منطقه را با رنگ و بویی نوین و تازه و همراه با دستورات اسلامی از لحاظ خوی و خصلت مسلمانی و عرفانی ترکیب می کند و با افزودن چند عنصر اصلی خود بنا را به شیوه ای زیباتر و شکیل تر به عرصه نمایش می گذارد.سوال پژوهش: سوال اصلی این پژوهش در راستای تحقق این مهم می باشد که مولفه های تاثیرگذار در معماری اسلامی در بناهای سرزمین شام (سوریه، اردن، فلسطین و لبنان) در اوایل اسلام کدام موارد می باشد و تفاوت اصلی آنها با مولفه های کالبدی جهان اسلام در کدام گزینه ها می باشد . هدف پژوهش: در این تحقیق علاوه بر بیان این عناصر و شناخت موقعیت مورد نظر، درصدد آن است که معماری اسلامی و عناصرش را با معماری کشور شام که از اولین معماری های اسلامی می باشد توضیح و در آخر بیان دارد آنچه امروزه معماری اسلامی نامیده می شود و عناصر اصلی آن، چه تفاوتی با کشور شام در آن زمان دارد. روش تحقیق: روش تحقیق کیفی می باشد که از راه تفسیری-تحلیلی به نتیجه مورد نظر دست یافته می شود. ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای ، بررسی جامعی از معماری اسلامی در جهان اسلام و سپس، عناصر اصلی معماری اسلامیشناخته و همچنین معیارها و زیر معیارها مشخص می گردد. سپس به بررسی کشور شام پرداخته می شود و معماری های موجود در آن شناسایی و مورد بررسی قرار می گیرد و عناصر اصلی آنها نیز مشخص می گردد. در آخر طی یک مقایسه تطبیقی مشخص می شود چه تفاوتی میان معماری در شام و در معماری جهان اسلام دیده می شود . یافته های پژوهش: نتیجه این تحقیق از لحاظ عناصر ظاهری: مساجد در این حیطه نسبت به سایر مساجد عناصری چون: درخت و در برخی حوض را کم دارند. همچنین سر در و جلو خان نیز در آنها دیده نمی شود در یکی از مهمترین مساجد (بیت المقدس) مناره وجود ندارد. همچنین از لحاظ عناصر باطنی: با توجه به نوع بنا عناصر باطنی در آنها متغیر می باشد که البته در اکثر مناطق به همین صورت است. چون تمام عناصر باطنی نمی تواند در یک بنا وجود داشته باشد.

کلیدواژه ها:

معماری اسلامی ، عناصر معماری اسلامی ، معماری شام (سوریه) ، عناصر معماری شام