بررسی تاثیر خاکستر بادی و مشتقات آن بر عملکرد دو رقم برنج (چمپا و عنبر بو) در خاک های آلوده به کادمیوم

کادمیوم یکی از فلزات سنگین است که نتایج تحقیقات اخیر حاکی از سمیت شدید بیولوژیکی، برگشت ناپذیری، انباشت و عدم تجزیه پذیری این عنصر در طبیعت می باشند که تجمع آن در خاک سبب کاهش حاصلخیزی خاک و عملکرد محصولات زراعی می شود. یکی از روش های بهبود حاصلخیزی خاک های آلوده، استفاده از مواد زائد و دورریختنی از جمله خاکستر بادی و مشتقات آن می­باشد. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر تیمار مشتقات خاکستر بادی و ژنوتیپ بر عملکرد برنج در خاک آلوده شده با کادمیوم انجام پذیرفت که طی آزمایشی دوساله در سال های زراعی ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به صورت کشت مزرعه­ای و ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ به روش کشت گلدانی در اراضی شخصی واقع در شهرک خیبر از توابع شهرستان دزفول اجرا گردید. این تحقیق به روش اسپلیت پلات و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. عامل اصلی شامل تیمار خاکستر بادی و مشتقات آن در چهار سطح تیمار کنترل (خاک معمولی مزرعه آلوده به کادمیوم بدون خاکستر و مشتقات آن)، خاکستر بادی، تیمار ماده واسطه ای و زئولیت، و عامل فرعی ژنوتیپ در دو سطح شامل رقم چمپا و عنبربو بود. صفات مورد بررسی عملکرد دانه و وزن خشک بوته می­باشد. مقایسه میانگین تیمارها به روش دانکن و در دو سطح احتمال ۱ و ۵ درصد انجام شد. طبق نتایج به­دست­آمده، تیمار خاکستر بادی و مشتقات آن، ژنوتیپ و اثر متقابل تیمار خاکستر بادی و مشتقات و تیمار ژنوتیپ همگی بر روی میزان عملکرد برنج تاثیر معنی داری در سطح احتمال ۱ درصد در هر دو آزمایش مزرعه ای و گلدانی داشتند. به­طوری­که کمترین و بیشترین میزان محصول با مقدار ۴۲/۳۰۶۵ و ۹۶/۳۵۵۵ کیلوگرم در هکتار در آزمایش مزرعه‎ای و ۵۴/۳۱۶۲ و ۱/۳۶۶۸ کیلوگرم در هکتار در آزمایش گلدانی به ترتیب در تیمار شاهد و رقم عنبربو و تیمار خاکستر بادی و رقم چمپا به­دست آمد. اختلاف به­دست­آمده از نظر آماری در سطح ۵ درصد طبق آزمون دانکن معنی­دار بود. به طوری که با توجه به نتایج مقایسه میانگین بیشترین میزان عملکرد در هر دو آزمون مزرعه ای و گلدانی در تیمار مواد واسطه ای و رقم چمپا مشاهده شد.

کلیدواژه ها:

Soil fertility ، Zeolite ، Soil chemical properties ، Plant Genotype ، dry weight