الگوهای ازدواج اقوام ایرانی در دو دهه اخیر: همگرایی یا تداوم تفاوت ها؟

یکی از ویژگی های خاص جامعه ایرانی، تنوع قومیتی و وجود الگوهای متفاوت ازدواج در میان اقوام مختلف است. با این حال، عدم دسترسی به اطلاعات معتبر در مورد قومیت سبب شده است تا مطالعات مقایسه ای ازدواج در بین اقوام با محدودیت هایی روبرو باشد. مطالعه حاضر به روش کمی و با تکنیک تحلیل ثانویه به مقایسه الگوهای ازدواجی در بین اقوام ایرانی می پردازد. به این منظور، داده های پیمایش ملی ازدواج تجزیه وتحلیل شد. همچنین از داده های طرح ویژگی های اقتصادی-اجتماعی خانوار (۱۳۸۰) برای مقایسه رفتارهای ازدواجی قومیت ها با سال ۱۳۹۷ استفاده شد. نتایج حاکی از وجود تفاوت معناداری در الگوها و رفتارهای ازدواجی اقوام مختلف ایران است. مقایسه نتایج با داده های دو دهه پیش نشان می دهد اگرچه رفتارهای سنتی در میان همه اقوام کاهش داشته است اما، تفاوت های قومی همچنان وجود دارد. به طور کلی می توان گروه های قومی را در سه دسته طبقه بندی کرد: بلوچ ها و عرب ها که رفتارهای سنتی در بین آن ها بیشتر مشاهده می شود. آن ها میانگین سن ازدواج پایین تری دارند و ازدواج های زودهنگام، خویشاوندی، ترتیب یافته و همسان همسری قومی در بین آن ها بیشتر است. در سمت مقابل، گیلک ها هستند که رفتارهای مدرن در بین آن ها بیش از سایر گروه های قومی است به طوری که بالاترین سن ازدواج، کمترین ازدواج های زودهنگام، خویشاوندی و همسان‎همسری قومی را دارند. در میانه این دو طبقه، گروه های قومی فارس، ترک، کرد و لر هستند که رفتارهای آن ها به هم نزدیک و تا حد زیادی مشابه است. به نظر می رسد نابرابری های اقتصادی-اجتماعی و نیز ارزش ها و هنجارهای خرده فرهنگی، علت اصلی تفاوت های قومی ازدواج و تداوم آن در گذر زمان باشد.

کلیدواژه ها:

قومیت ، ازدواج خویشاوندی ، ازدواج زودهنگام ، همسان همسری قومی ، تفاوت فرهنگی