بررسی ویژگی های مورفومتری آبکندها و عوامل موثر بر گسترش آن ها در کاربری زراعت دیم در جنوب استان آذربایجان شرقی
محل انتشار: مجله تحقیقات آب و خاک ایران، دوره: 51، شماره: 6
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 93
فایل این مقاله در 12 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_IJSWR-51-6_004
تاریخ نمایه سازی: 2 خرداد 1402
چکیده مقاله:
فرسایش آبکندی یکی از مهمترین انواع فرسایش آبی است که با توجه به تولید رسوب و تخریب شدید خاک، مطالعه آن اهمیت ویژهای دارد. اطلاعات اندکی در مورد گسترش فرسایش آبکندی در مناطق تحت کشاورزی دیم وجود دارد. مطالعه حاضر بهمنظور بررسی روابط بین ویژگیهای مورفومتری آبکند و تاثیر برخی عوامل زمینی (طول، شیب، مساحت زهکش، کاربری زمین و جهت شخم) بر گسترش فرسایش آبکندی بهمنظور بررسی راهکارهای حفاظتی در جهت کاهش هدررفت خاک در پهنهای کشاورزی به وسعت ۹۰۰ کیلومتر مربع در جنوب استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. در این راستا ۲۲۳ آبکند در منطقه شناسایی و ویژگیهای مورفومتری شامل طول، عرض، عمق، اختلاف ارتفاع دو سر آبکند، مساحت مقطع و حجم در کنار عوامل زمینی شامل درجه شیب، درجه شیب زمین بالادست آبکند و طول زمین، سطح زهکش و عوامل مدیریتی (کاربری زمین و جهت شخم) تعیین شد. بر اساس نتایج، آبکندها در عرصههایی با مساحت حوضه زهکش ۵/۱ تا ۱/۴۵ هکتار گسترش یافته، طول آنها از ۵۲ متر تا ۲۰۸۸ متر و حجم آنها از ۱۵۰ تا ۳۵۰۸۸ متر مکعب تغییر میکند. همبستگی معنیدار بین حجم آبکند و طول، عرض، عمق، شاخص شکل و سطح مقطع آبکند وجود دارد. طول آبکند مهمترین مشخصه مورفومتری آبکند برای بیان گسترش آبکندها در منطقه است. گسترش فرسایش آبکندی تحت تاثیر مستقیم اختلاف ارتفاع دو سر آبکند (۵۱ /۰r=)، مساحت عرصه زهکش (۷۱/۰r=) و طول دامنه (۷۸ /۰r=) و تحت تاثیر عکس شیب دامنه و شیب زمین بالادست قرار دارد. نتایج نشان داد طول دامنه مهمترین عامل موثر بر گسترش آبکندها در منطقه است. بهطوری که در دامنههای طولانی، توسعه طولی آبکند و در نتیجه گسترش حجمی آبکند بیشتر است. در چنین دامنههایی اجرای عملیات حفاظت خاک ضروری است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
علی رضا واعظی
Associate Professor of Soil Science- Soil erosion and Conservation
اولدوز بخشی راد
Soil Science Department, Faculty of Agriculture University of Zanjan
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :