بررسی تطبیقی سیمای معشوق در ادب عربی و فارسی با محوریت متنبی و حافظ

شعر عاشقانه بر سه محور اساسی عشق، عاشق و معشوق استوار است و در این میان «معشوق» محوریترین شخصیت شعر عاشقانه می باشد، به طوری که حضور پررنگ او را در هر دور های از شعر عربی و فارسی را میتوان مشاهده کرد. معشوق یکی از موضوعاتی است که در شعر فارسی و عربی بسیار موردتوجه بوده است. در طی قرون متمادی در هر دور های از شعر فارسی و عربی نیز نگرشی خاص نسبت به آن وجود داشته؛ اما آنچه باید عنوان گردد آنکههمین معشوق از جهت فنی هیچگاه مورد بررسی قرار نگرفته یعنی نه قدما در مورد ویژگیها و مقام آن یا موقعیت اجتماعی او چه در اجتماع، چه در شعرکلامی گفته اند و نه معاصرین کتابی مستقل در این باره ب ه نگارش درآورده یا مورد بحثی ژرفکاوانه قرار داده اند. متنبی و حافظ شیرازی یکی از شاعرانمحبوب عربی و فارسی هستند که تاثیر آنان در تکامل و ترقی شعر عربی و فارسی در دوره خود و حتی دوره های بعد نیز بر کسی پوشیده نیست. آناناز جایگاه ویژه ای در ادب عربی و فارسی برخوردارند و از شاعران پرآوزاه ی عربی و فارسی هستند. متنبی و حافظ از شاعران برجسته ی ادبیات عرب وفارسی هستند که در اشعار خود به توصیف عشق و معشوق پرداخته اند و در بیان آن از تکنیک های بیانی شاعرانه یعنی تشبیه؛ استعاره و اعراق و ... استفادهکرده اند. و به ذکر خصوصیاتی چون وصف زلف معشوق، وصف لب، دهان و دندان، قد معشوق، وصف بناگوش، وصف نگاه، چشم و... پرداخته اند.دراین مقاله که با روش توصیفی و تحلیلی و بر مبنای مطالعات بین رشتهای صورت گرفته است به بیان برخی از توصیفات سیمای معشوق در شعر آنان میپردازیم. از جمله اهداف این جستار تبیین میزان تصاویر معشوق زمینی و چگونگی کاربرد آن در اشعار حافظ و متنبی است.

کلیدواژه ها:

ادبیات تطبیقی ، شعرغنایی ، معشوق ، متنبی ، حافظ