انتفاع از زمین و نسق زراعی بر روابط مالک و زارع در نظام حقوقی ایران

زمینه و هدف: کشاورزی در ایران دارای بافت سنتی و نیز واحد های کوچک بهره­برداری می­باشد؛ در نتیجه با این اوصاف توانایی تامین حداقل مواد غذایی مورد نیاز جامعه را ندارد. برای رسیدن به وضعیتی که کشور بتواند به صادرات محصولات کشاورزی برسد و از این طریق در راه رشد و توسعه اقتصادی قرار گیرد، باید به فکر کشاورزی پیشرفته با تولید اقتصادی بود. این هدف جز با تشکیل واحد های بزرگ تولیدی و واحد های تولیدی در مقیاس اقتصادی، قابل دستیابی نخواهد بود. مواد و روش­ ها: این تحقیق از نوع نظری بوده روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی میباشد و روش جمعآوری اطلاعات بصورت کتابخانهای است و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت گرفته است. یافته­ ها: در واحد های بهره برداری کشاورزی سنتی انواع فعالیت های کشاورزی اعم از زراعت، دامداری، باغبانی و فعالیت های صنعتی وابسته به کشاورزی صورت می­گیرد. در واحد های بهره­برداری دهقانی امروزی هم که بازمانده نظام کشاورزی سنتی است هدف تولید به ویژه در تولیدات زراعی و دامی مصرف و فروش و در تولیدات باغی فروش و مصرف است. ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت­داری رعایت شده است. نتیجه­ گیری­: قبل از اجرای قانون اصلاحات اراضی، زارعین با عقودی مانند مزارعه و اجاره یا با اجازه مالک روی اراضی مالکان زراعت کرده و با سعی و تلاش و فعالیت خود به آبادانی و احیای این اراضی می­پرداختند و به دنبال همین فعالیت، برایشان حقی با عنوان حق نسق زراعی، ایجاد می­شد. این حق که به نام­های متفاوتی مصطلح می­باشد از حقوق مالی معنوی محسوب می­شود و از آنجا که این حق به تبع تصرف مستمر و طولانی زارع در ملک مالک ایجاد می­شود از نظر ماهوی شبیه حق کسب و پیشه و تجارت یا حق سرقفلی در اماکن تجاری می­باشد، به طوری که می­توان آن را حق کسب و پیشه زارع در اراضی مزروعی دانست.

کلیدواژه ها:

زمین زراعتی ، بهره برداری از زمین ، نسق زراعتی ، حقوق مالکانه