بررسی کیفیت آب شرب و غلظت باقیمانده سموم آفتکش کلروپیریفوس و پاراتیون در آبهای زیرزمینی شهرستان دزفول در سال ۹۵

مقدمه: توسعه کشاورزی و عدم مدیریت صحیح آن می تواند موجب آلودگی منابع آب و خاک ناشی از مصرف انواع کودها و سموم شیمیایی شود. این امر به ویژه در مناطقی که از سفره های آب زیرزمینی برای مصارف خانگی (به ویژه شرب) استفاده می شود، می تواند برای سلامت انسان خطرناک باشد. در این ارتباط، مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفیت آب شرب بر اساس شاخص IRWQIGC (Iran Water Quality Index for Groundwater Resources-Conventional) و غلظت باقیمانده سموم آفت کش کلروپیریفوس و پاراتیون در آب های زیرزمینی شهرستان دزفول در سال ۱۳۹۵ انجام شد. روش ها: در پژوهش حاضر ۴۰ نمونه از هشت ایستگاه (۲۴ نمونه برای سموم آفت کش و ۱۶ نمونه برای شاخص کیفیت آب ) آب های زیرزمینی شهرستان دزفول طی دو فصل پاییز و زمستان در سال ۱۳۹۵ برداشت شد و پس از عملیات استخراج و آماده سازی نمونه ها، تعیین مقدار باقی مانده آفت کش های کلروپیریفوس و پاراتیون با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC/ECD: Gas Chromatography–Electron Capture Detector) صورت گرفت. اندازه گیری و طبقه بندی کیفیت آب های زیرزمینی مورد مطالعه نیز بر اساس شاخص IRWQIGC انجام شد. یافته ها: نتایج نشان دادند که بیشترین مقدار سم کلروپیریفوس در ماه اسفند در ایستگاه «چاه شمس آباد» معادل ۲۲/۰ میلی گرم بر لیتر بوده است. میزان سم پاراتیون نیز در کلیه نمونه ها در ایستگاه های نمونه برداری کمتر از حد تشخیص دستگاه به دست آمد. بر مبنای نتایج، بهترین کیفیت آب شرب بر اساس شاخص IRWQIGC مربوط به ایستگاه های «چاه مهاجرین»، «چاه صفی آباد» و «چاه منتظری» به ترتیب با مقادیر ۱۱/۷۵، ۸۵/۷۴ و ۵۵/۷۲ با معادل توصیفی «خوب» بود و کمترین کیفیت به «چاه کهنک» با مقدار ۵۵/۵۸ با معادل توصیفی «نسبتا خوب» تعلق داشت. نتیجه گیری: با وجود این که آب های زیرزمینی شهرستان دزفول به لحاظ کیفی در وضعیت خوبی قرار دارند و غلظت سموم آفت کش مورد مطالعه در آن ها پایین تر از حد استاندارد ایران می باشد؛ اما افزایش مصرف سم کلروپیریفوس با توجه به استانداردهایWHO  (World Health Organization) و EPA (Environmental Protection Agency) می تواند در آینده مشکل ساز شود.