ارزیابی سازگاری و پایداری عملکرد دانه در ژنوتیپهای نخود زراعی (Cicer arietinum L.) با روشهای پارامتری

کارایی انتخاب بهترین ژنوتیپهای نخود میتواند بواسطه ارزش ژنوتیپها در مکانهای مختلف افزایش یابد. در پژوهش حاضر، بهمنظور ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ محیط بر عملکرد دانه ۱۰۸ ژنوتیپ نخود زراعی طی سهسال زراعی (۱۳۹۷-۱۴۰۰) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو تکرار در دو منطقه کرمانشاه و مراغه کشت شدند. برای شناسایی ژنوتیپهای پایدار و پرعملکرد محاسبه آماره های پایداری صورت گرفت که هر یک از ژنوتیپها بهطور جداگانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. در تجزیه واریانس محیطی و ضریب تغییرات محیطی ارقام BKH۳۶ و ICCV ۱۴۳۰۹ پایدارترین ژنوتیپها بودند. ارقام BKH۲۶، ICCV ۱۴۱۰۳، ICCV ۱۶۳۰۵ و ICCV ۱۴۳۰۹کمترین مقدار در واریانس پایداری شوکلا را داشتند و پایدارتر از ژنوتیپهای دیگر بودند. براساس شاخص برتری لین و بینز در کل محیط-ها و محیطهای مطلوب، ژنوتیپهای ICCV ۱۶۳۰۴ ، ICCV ۱۴۱۱۳ و BKH۲۶ بعنوان پایدارترین ژنوتیپها شناخته شدند. در نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون بر مبنای روش تجزیهای ابرهارت و راسل با توجه به میانگین عملکرد، ژنوتیپهای ICCV ۱۶۳۰۵، BKH۲۶ و ICCV ۱۴۳۰۹ پایدارتر از دیگر ژنوتیپها شناسایی شدند. براساس تمام شاخصها، ژنوتیپهای ICCV ۱۴۳۰۹، ICCV ۱۶۳۰۵ و BKH۲۶ پایدارترین ژنوتیپها از نظر عملکرد دانه بودند و در آینده میتوانند بهعنوان منبع ژنتیکی در برنامه های بهنژآدی مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

تجزیه پایداری ، پایداری شوکلا ، تجزیه رگرسیون ، شاخص برتری لین و بینز