تاثیر خشکی بر رشد اولیه گیاهچه و امکان گزینش برای تحمل به خشکی ژنوتیپ های نخود دسی در مرحله پساجوانه زنی

خشکی یکی از مهمترین عوامل محدودکننده رشد گیاه است که به دلیل تغییرات اقلیم در سالهای آتی باعث کاهش بیشتری در رشد و عملکرد محصولات زراعی خواهد شد . نخود در غالب مناطق به صورت دیم کشت شده و ارزیابی تنوع ژنوتیپهای آن در برابر تنش خشکی در مراحل مختلف رشد برای افزایش عملکرد مهم است. در این مطالعه، ۴۰ ژنوتیپ نخود دسی تحت شرایط تنش خشکی در مرحله جوانه زنی و پساجوانه زنی در بستر ترکیبی ماسه -پرلیت بررسی شدند. در آزمایش اول طول و وزن خشک ریشه چه بعد از سه و شش روز تحت دو تیمار تنش خشکی (WHC %۱۰) و تیمار بدون تنش (WHC %۴۰) مقایسه شد. با انجام PCA و کلاستر، ژنوتیپها به سه دسته متحمل، نیمه متحمل و حساس به خشکی در پساجوانه زنی تقسیم بندی شدند. در آزمایش دوم، ژنوتیپهای منتخب متحمل به خشکی MCC۳۴ و MCC۲۱۲ و منتخب حساس به خشکی MCC۲۰۵ و MCC۶۳۴ تحت شرایط کمبود رطوبت برای جوانه زنی و رشد بعدی برای بررسی پاسخهای بیوشیمیایی بررسی شدند. نتایج نشان داد رفتار ژنوتیپها در این مراحل در برابر خشکی ازنظر بیوشیمیایی با پاسخهای متنوعی همراه بود بهطوریکه ازنظر میزان پرولین، مالون دی آلدئید و سوپراکسید دیسموتاز تولیدشده در مراحل مختلف تنش متفاوت عمل کردند ولی میزان کاتالاز در هر دو ژنوتیپ متحمل به خشکیشدیدا افزایش یافت. این افزایش در ژنوتیپ MCC۲۱۲ بیش از چهار برابر و در ژنوتیپ MCC۳۴ تقریبا سه برابر بود. به نظر میرسد بررسی پاسخهای رشدی و بیوشیمیایی در مراحل اولیه نمو گیاه بتواند برای بهگزینی ژنوتیپهای امیدبخش متحمل به خشکی موثر باشد. بااینحال، بررسیهای دقیق بعدی این ژنوتیپهای متحمل و حساس در شرایط کنترلشده و مزرعه ای میتواند در تحلیل فرایندهای تحمل به خشکی در مراحل مختلف رشد و نمو گیاه و نیز یافتن شاخصهای مطمئن بهمنظور گزینش ژنوتیپها برای تحمل به خشکی موثر باشد.

کلیدواژه ها:

Cicer arientinum ، آنزیم ، ریشه چه ، کاتالاز