بررسی تجمع غلظت جیوه کل در بافت خوراکی ماهیان پر مصرف تالاب انزلی و ارزیابی ریسک ناشی از آن برای خانواده های شیلاتی و غیرشیلاتی

فلز سمی جیوه به یکی از مهم ترین آلاینده های فلزی تالاب انزلی تبدیل شده است به نحوی که سلامت و کیفیت ماهیان خوراکی این اکوسیستم را برای مصرف کنندگان به شکل جدی به خطر انداخته است. تعداد ۱۰ عدد از چهار گونه ماهی شامل سوف معمولی (Sander lucioperca)، اردک ماهی (Esox luscious)، کپور معمولی (Cyprinus carpio) و کاراس (Carassius aurata) صید شدند. از روش جذب اتمی برای سنجش جیوه استفاده شد. فاکتورهای ضریب خطر غیر سرطان زایی (HQ)، جذب روزانه جیوه (DI)، مقدار مجاز مصرف روزانه ماهی (CRlim) و مقدار مجاز مصرف ماهیانه (CRmm) برای کودکان، زنان و بزرگسالان برای خانوارهای شیلاتی و غیر شیلاتی ارزیابی گردید. میانگین غلظت جیوه کل در بافت خوراکی ماهیان سوف معمولی، اردک ماهی، کپور معمولی و کاراس به ترتیب در محدوده ۸/۴۶±۱۴۹/۹۳، ۴/۳۷±۱۶۵/۱۷، ۸/۸۳±۷۸/۹۲ و ۵/۵۱±۶۰/۷ نانو گرم بر گرم وزن تر قرار داشت. گونه اردک ماهی بیش ترین جیوه را در بافت خوراکی با کم ترین میزان مجاز غذا در ماه ۶/۶، ۵/۱ و ۵/۶ برای کودکان، زنان و بزرگسالان به ترتیب در خانواده های شیلاتی نشان داد. ارزیابی ریسک سلامت خطر غیر سرطان زایی را برای جیوه در اردک ماهی و ماهی سوف برای بزرگسالان و زنان نشان داد (HQ>۱). بنابراین تالاب انزلی به شدت با فلز جیوه آلوده شده است و تجمع این فلز در بافت خوراکی ماهیان پر مصرف این زیستگاه می تواند سلامت افراد خانوارهای شیلاتی را بیش از سایر افراد تهدید نماید.

کلیدواژه ها:

ماهیان گوشت خوار ، ماهیان همه چیز خوار ، تجمع جیوه ، بافت خوراکی ، ریسک غیر سرطان زایی ، مقدار مجاز مصرف