بررسی بومی گرایی در رمان آبنبات هل دار

ادبیات یکی از موثرترین ابزار انتقال میراث ادبی و فرهنگی نسل های پیشین است که ارزشهای گوناگون یک فرهنگ را نشان می دهد]۱[ همچنین به علت متولد شدن از فرهنگ غیرمادی جوامع ، زمینه ی مناسبی را برای نشان دادن هویت بومی هر جامعه فراهم می کند] ۲[ ادبیات بومی (اقلیمی ) معانی زیادی دارد، کلمه ی »بومی « با کلمه ی »ملت و مردم« هم ریشه و به معنای طبیعی ، خالص ، اصیل و بکر است . این نوع از ادبیات چگونگی زیستن و کنش های یک قوم در یک مکان را به نمایش می گذارد] ۳.[ در همه فرهنگ ها داستان اقلیمی را با عناصر مشترک آدابورسوم، ویژگی های محیط طبیعی و بومی ، اعتقادات و فرهنگ تعریف می کنند]۴.[ گروههای قومی در خلال فرهنگ ملی جامعه خود، فرهنگ خاص قوم خود را نیز دارند که تعاملات اجتماعی آنها با یکدیگر و تفاوت با سایر قومها را نشان می دهد. ادبیات محلی و فولکلورها فرهنگ قومی را به نمایش می گذارند]۵.[ نویسنده با نوشتن فرهنگ ، آدابورسوم و جغرافیای محیطی ادبیاتی را می آفریند که ویژگی های اقلیمی پنهان در آن با ویژگی های سایر نویسندگان آن منطقه مشترک است و بدین صورت ادبیات اقلیمی را خلق می کند]۶.[ گلدمن (۱۹۷۳) عقیده دارد باید به جنبه ی جامعه شناختی آثار ادبی توجه شود. او با کاربرد ساخت گرایی تکوینی در ادبیات توصیه می کند که باید از طریق جامعه شناسی به جهانبینی هنر توجه کرد]۷.[ گذشته تاریخی ، حماسه ها، سرزمین اجدادی، زبان مادری، عقاید و باورها، افتخارات ملی ، اسوههای دینی ، قومگرایی ، هنر و ادبیات »هویت فرهنگی « یک جامعه را می سازد] ۸[ به همین علت بی توجهی به هویت اجتماعی می تواند موجب نابودی فرهنگ شود]۹.[ شرایط وجودی زندگی بر آثار هنری معاصر نیز اثرگذار بوده است ، بنابراین پذیرش عینیت جهان خارجی موجب فهم درست از واقعیت است ]۷.[ ادبیات گسترده ترین افق فرهنگی است که در خلال گزارشهای آن می توان مولفه های اصلی هویت را از سرنوشت انسان در اجتماع شناسایی کرد. مولفه های هویت ایرانی ، بن مایه های فرهنگ ایرانی در انواع ادبی به گونه های متفاوت ظهور یافته اند]۱۰.[ مهرداد صدقی ازجمله نویسندگان طنزپرداز معاصر است که در آثار خود به ویژه مجموعه داستانهای (آبنبات هل دار، آبنبات پسته ای، آبنبات دارچینی ، آبنبات نارگیلی و غریزه ی وصلی ) با تکیه بر هویت بومی منطقه زندگی خود توانسته است سنت های قومی و زبانی بجنورد را در آثار خود به نمایش بگذارد و با زبان طنز شخصیت اصلی خود و سایر شخصیت ها مولفه های بومی را در آثار خود به تصویر بکشد. جلد اول مجموعه داستان آبنباتها با عنوان آبنبات هل دار که زمان قدیمیتر و دوران کودکی شخصیترا روایت میکند این اثر را به اثر مطلوبی جهت بررسی هویتهای بومی تبدیل کرده است. این پژوهش از نوع کیفی با گردآوریدادهها به صورت مطالعه اسنادی انجامشده و تحلیل محتوای کیفی از نوع استقرایی. صورت گرفته است و تلاش بر این است عناصر وجلوه های فرهنگ بومی را بررسی کرده و به این پرسش پاسخ دهیم که نویسنده از چه مولفه هایی برای نشان دادن هویت قومیاستفاده کرده است؟