بررسی میزان تحقق شاخص های علم سنجی در سند چشم انداز ۱۴۰۴

پژوهش حاضر با هدف بررسی شاخص های علم سنجی مورد اشاره در سند چشمانداز بیست ساله ایران به منظور تعیین میزان تحقق آن ها و مقایسه با وضعیت مورد انتظار انجام گرفته و در آن، با بهره گیری از روش مطالعه اسنادی و تحلیل محتوای کیفی، شاخص های موجود در سه مقوله انتشارات علمی (۵ مورد)، فناوری و نوآوری (۴ مورد) و مشارکت بین المللی (۲مورد) که به مطالعات علم سنجی مربوط می شود، بررسی گردید. داده های گردآوری شده از متن سند به عنوان وضعیت مطلوب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و وضعیت مورد انتظار به نسبت سالهای سپری شده از تصویب سند محاسبه شد. از سوی دیگر، بررسی این شاخص ها در وضعیت فعلی به منظور سنجش میزان توفیق به وضعیت مطلوب پیش بینی شده در سند مورد ارزیابی قرار گرفت. این سنجش با استفاده از داده های معتبر حاصل از گزارشهای ملی و بین المللی از نهادها و پایگاه های رسمی صورت گرفت. یافته ها نشان می دهد تفاوت معنی داری میان وضعیت موجود شاخصهای علم سنجی در هر دو حوزه انتشارات علمی و فناوری و نوآوری نسبت به وضعیت مورد انتظار در سند چشم انداز وجود ندارد. هرچند در مواردی از قبیل میزان استنادات در هر واحد انتشارات، شمار نشریات با نمایه بین المللی معتبر (ضریب تاثیر بالاتر از ۳) و اختراعات و اکتشافات به ثبت رسیده بین المللی، فاصله تا تحقق وضعیت پیشبینی شده فاحش است. لیکن تفاوت میان وضعیت موجود در شاخصهای مشارکت بین المللی و تاثیر آثار علمی ایران در سند چشم انداز نسبت به وضعیت مورد انتظار معنی دار است. همچنین، اهداف سند چشم انداز در اغلب شاخص هایی که به جنبه های کمی مربوط می شوند، از قبیل تعداد دانش آموختگان، اعضای هیئت علمی، مقالات نمایه شده و غیره، نسبت به شاخص هایی که ابعاد کیفی تری دارند از جمله، ضریب تاثیر مجلات، مقالات پراستناد و غیره، در وضعیت مطلوب تری قرار دارند.

کلیدواژه ها:

انتشارات علمی ، سند چشم انداز بیست ساله ، شاخص های علم سنجی ، فناوری و نوآوری ، مشارکت بین المللی