شناسایی و تبیین عوامل تعیین کننده در تجاریسازی تحقیقات دانشگاهی با استفاده از الگوی سه شاخگی

تحولات در محیطهای دانشگاهی باعث شده که نگرش سنتی به دانشگاهها به­عنوان تولید کننده دانش مورد تجدید نظر قرار گیرد. در نگرش جدید، دانشگاهها در تبدیل دستاوردهای تحقیقاتی خود به عوامل فراهمکننده رشد اقتصادی، ثروت جامعه و رفاه عمومی مسئولیت بیشتری دارند و بایستی تلاشهای زیادی جهت انتقال و بکارگیری دانش در بخشهای اقتصادی، اجتماعی و صنعت انجام دهند. از این تلاشها که به­عنوان تجاریسازی نتایج تحقیقات تعبیر شده، به صورت یکی از ماموریتها و کارکردهای اصلی دانشگاهها در کنار آموزش و پژوهش مورد پذیرش قرار گرفته است. در این راستا، بررسی و شناسایی عوامل موثر بر تجاریسازی تحقیقات دانشگاهی به­عنوان هدف مطالعه حاضر تعریف شده و انتظار میرود با تحقق هدف مذکور بتوان بخشی از یک مساله واقعی دانشگاهها را حل نمود. روش مطالعه با توجه به گزارههای تحقیق، از نوع توصیفی و کیفی بوده که در دو مرحله کتابخانه ای و با استفاده از روش دلفی و مراجعه به ۲۵ نفر از خبرگان دانشگاهی و دستاندرکاران اجرایی حوزه تجاریسازی انجام گرفته است. در مرحله اول و با مرور و مطالعه پیشینه با رویکرد اکتشافی و تطبیقی، مهمترین عوامل شکلدهنده و زمینهساز برای تحقق تجاریسازی شناسایی و بر اساس ویژگیهای هر مولفه/ متغیر در قالب الگوی سه شاخگی طبقهبندی گردید. با ترکیب متغیرها و ایجاد سه بعد زمینهای، محتوایی و ساختاری چارچوب مفهومی تحقیق طراحی و سپس با استفاده از روش دلفی و مراجعه به خبرگان در طی سه دور، ضرورت هر یک از مولفههای مدل استخراج شده برای تجاری شدن تحقیقات دانشگاهی بررسی گردید. پس از اعتباربخشی ساختار مدل و کسب اطمینان از هماهنگی درونی آن با مراجعه به صاحبنظران، مدل نهایی تحقیق ارائه شد. بر اساس یافتههای این پژوهش و در ضمن مراحل سهگانه فرایند دلفی و پس از حذف مولفه های با میانگین کمتر از عدد ۴ در طیف لیکرت، تعداد ۱۰ مولفه زمینه ای، ۹ مولفه ساختاری و ۱۰ مولفه محتوایی تاثیرگذار بر تجاریسازی تحقیقات دانشگاهی با ضریب کندال ۸۰۴/۰=W مورد توافق و اجماع صاحبنظران قرار گرفت.

کلیدواژه ها:

تجاری سازی ، نتایج تحقیقاتی ، الگوی تجاری سازی ، الگوی سه شاخگی ، علم و فناوری ، روش دلفی