تاثیر آموزش بر اساس مدل بزنف در ایجاد عملکرد خود آزمایی پستان در زنان ۴۵-۲۰ سال شهرستان سیرجان: یک مطالعه کارآزمایی آموزشی

چکیده زمینه و هدف: زنان در تمام سنین در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند و با افزایش سن این خطر بیشتر می شود. در صورت تشخیص به موقع و زودرس، بیشتر مبتلایان درمان می شوند. با این وجود اکثر زنان خود آزمایی پستان را که روشی موثر و ارزان در پیشگیری از مرگ و میر ناشی از سرطان است را انجام نمی دهند. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش بر اساس مدل بزنف (BASNEF) در ایجاد عملکرد خودآزمایی پستان در زنان ۴۵-۲۰ سال شهرستان سیرجان در سال ۱۳۹۳ انجام شد. مواد و روش ها: این یک مطالعه کارآزمایی آموزشی بود. جمعیت مورد مطالعه، تعداد ۲۰۰ نفر از زنان ۴۵-۲۰ سال تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهرستان سیرجان بودند که به طور تصادفی به دو گروه مداخله (۱۰۰ نفر) و کنترل (۱۰۰ نفر) تقسیم شدند. مداخله آموزشی طی دو جلسه ۶۰ دقیقه ای انجام شد. اطلاعات از طریق تکمیل پرسش نامه مدل بزنف (حاوی ۳۸ سوال) و همچنین، چک لیست عملکرد، طی مصاحبه مستقیم قبل از مداخله آموزشی و دو ماه بعد از آن جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از آزمون مجذور کای، آزمون دقیق فیشر،  tمستقل، t زوجی و مک نمار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: میانگین و انحراف معیار سن افراد گروه مداخله و شاهد بترتیب ۵۳/۲±۸۶/۳۵ و ۲۴/۲±۱۲/۳۶ سال بود. پس از مداخله، نمرات آگاهی در هر دو گروه مداخله و شاهد افزایش یافت. نگرش، هنجارهای انتزاعی، عوامل قادر ساز نیز پس از مداخله در گروه مداخله در مقایسه با شاهد افزایش نشان داد (۰۰۱/۰p<). ولی در گروه شاهد افزایشی نداشته و اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. همچنین، میانگین نمرات چک لیست عملکرد در گروه مداخله به طور معنی داری در مقایسه با گروه شاهد افزایش یافت (۰۰۱/۰p<). نتیجه گیری: مدل بزنف در آموزش خودآزمایی پستان در زنان ۴۵-۲۰ سال موثر بود. بنابراین پیشنهاد می گردد در کنار روش های آموزش سنتی از مدل بزنف نیز استفاده گردد.

کلیدواژه ها:

BASNEF model ، Health Education ، Breast Self-Examination ، مدل بزنف ، آموزش بهداشت ، خود آزمایی پستان