تاثیر آموزش کنترل استرس بر خلق و استرس درک شده در زنان مصرف کننده قرص های پیشگیری از بارداری

زمینه و هدف : تغییرات خلقی و افزایش استرس درک شده به عنوان عوارض جانبی (گزارش شده) مصرف قرص های پیشگیری از بارداری، عامل مهمی در خودداری از ادامه مصرف این قرص ها و بروز حاملگی های نا خواسته و تحمیل هزینه های مادی و معنوی بسیار بر خانواده و جامعه خواهد بود. استفاده از راهکارهای کنترل استرس نه تنها در ارتقای سلامت روان زنان موثر است، بلکه می تواند از میزان قطع مصرف قرص های پیشگیری از بارداری، به دلیل اختلالات خلقی نیز بکاهد. این پژوهش با هدف تعیین تاثیر آموزش راهکارهای کنترل استرس بر "خلق" و"استرس درک شده" زنان مصرف کننده قرص های پیشگیری از بارداری در مراکز بهداشتی درمانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران و شهید بهشتی انجام شده است.   روش بررسی : مطالعه حاضر یک کار آزمایی کنترل شده تصادفی دو گروهی است که بر روی ۹۲ زن (۴۶ نفر گروه آزمون و ۴۶ نفر گروه کنترل) که کاندید مناسبی برای مصرف قرص های پیشگیری از بارداری بودند انجام شد. قبل از مصرف قرص ها، وضعیت خلقی (خلق مثبت و خلق منفی) و استرس درک شده واحدهای مورد پژوهش با استفاده از مقیاس سنجش خلق مثبت و منفی ( (PANAS و مقیاس سنجش استرس درک شده ( PSS ) مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس واحدهای مورد پژوهش، به صورت گمارش تصادفی به دو گروه آزمون و کنترل تقسیم شده و واحدهای مورد پ‍ژوهش در گروه آزمون، تحت مداخله آموزشی راهکارهای کنترل استرس قرار گرفتند. در این مطالعه، متغیرهای خلق و استرس درک شده در دو مرحله قبل و سه ماه پس از مصرف قرص های پیشگیری از بارداری و آموزش کنترل استرس، در زنان بررسی و تاثیر مداخله آموزشی با مقایسه میانگین نمرات خلق و استرس درک شده در قبل و پس از مداخله در گروه آزمون و گروه کنترل سنجیده شد.   یافته ها : یافته ها حاکی از افزایش معنی داری در میانگین نمرات خلق مثبت (۰۰۱/۰> P ) و کاهش معنی داری در میانگین نمرات خلق منفی (۰۰۱/۰> P ) و استرس درک شده در گروه آزمون (۰۰۰/۰> P ) بود. همچنین نتایج مطالعه، در ارتباط با مقایسه تغییرات خلق مثبت، خلق منفی و استرس درک شده در دو گروه آزمون و کنترل، در مرحله بعد از مداخله اختلاف معنی داری را از نظر خلق مثبت (۰۴۰/۰> P )، خلق منفی (۰۰۵/۰> P ) و استرس درک شده (۰۰۵/۰> P ) نشان داد.   نتیجه گیری : بر اساس یافته های پژوهش، آموزش کنترل تنش می تواند از طریق کاهش استرس درک شده، در ارتقای سلامت روان زنان نقش موثری داشته و به دنبال آن عامل مهمی در پیشگیری از قطع ناگهانی مصرف قرص و کاهش بارداری های ناخواسته باشد. لذا برقراری برنامه های آموزشی – مشاوره ای برای زنان در جهت مدیریت استرس در مرحله قبل و حین مصرف قرص های پیشگیری به عنوان راهکار مناسبی در راستای ارتقای سلامت روانی آنان توصیه می گردد.

کلیدواژه ها:

Oral contraceptive pill ، Mood ، Stress ، Stress management ، قرص های پیشگیری از بارداری ، خلق ، استرس درک شده ، کنترل تنش