ارزیابی کارایی زیست محیطی بخش کشاورزی در مقایسه با سایر بخش های اقتصادی ایران با رویکرد DEA و شاخص مالم کوئیست

مقدمه: آلودگی های زیست محیطی از چالش های اصلی دنیای امروز است به گونه ای که کشورها علاوه بر سیاست ها و اقدامات درون مرزی، ساماندهی مسائل زیست محیطی را در حوزه ی بین المللی نیز دنبال می کنند. مسائل و مشکلات حوزه محیط زیست و تاثیرات آن بر محیط زیست کره خاکی طی چند دهه اخیر به یک بحران جدی تبدیل شده است. یافته ها: هدف تحقیق حاضر، بررسی سطح کارایی زیست محیطی بخش کشاورزی درایران می باشد. برای این منظور از داده های پانل بخش ها و زیربخش های منتخب اقتصادی ایران (کشاورزی، نفت، صنعت، حمل و نقل و بخش خانگی، تجاری و عمومی) طی دوره ۱۳۷۵- ۱۳۹۷ استفاده شده است. میزان کارایی زیست محیطی با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها بر مبنای برنامه ریزی ریاضی برآورد گردیده است و برای بررسی روند پیشرفت یا پسرفت کارایی زیست محیطی هر بخش اقتصادی، شاخص مالم کوئیست محاسبه شده است. متغیرهای بکار رفته در این پژوهش شامل نیروی کار و سرمایه به عنوان ورودی ها و ارزش افزوده به عنوان خروجی مطلوب و انتشار گاز دی اکسید کربن، به عنوان خروجی نامطلوب در نظر گرفته شده است. نتیجه گیری: نتایج کاربردی نشان می دهد که بخش کشاورزی و نفت در طی دوره مورد مطالعه، از لحاظ زیست محیطی کارا هستند و بخش حمل و نقل کمترین میزان کارایی زیست محیطی را دارد. بیشترین مقدار میانگین کارایی زیست محیطی مربوط به بخش کشاورزی است که به دلیل این که در این پژوهش برای سنجش میزان آلودگی گاز آلاینده دی اکسید کربن را در نظر گرفته ایم، نتیجه قابل قبول می باشد. نتایج تغییرات تکنولوژیکی بیان می دارد که همه ی بخش ها به سمت پیشرفت در حرکت است و بیشترین مقدار میانگین مربوط به بخش حمل و نقل و کمترین مقدار میانگین مربوط به بخش کشاورزی است.

کلیدواژه ها:

Environmental Efficiency ، economic sectors ، mathematical planning ، Malmquist index ، کارایی زیست محیطی ، بخش های اقتصادی ، برنامه ریزی ریاضی ، شاخص مالم کوئیست