تغییرات زمانی و مکانی خشک سالی هواشناسی و ارتباط آن با شاخص های دمایی و وضعیت پوشش گیاهی با استفاده از سنجش از دور و تصاویر ماهواره ای در شهرستان مرودشت

خشک سالی یک خطر پیچیده و مهم محسوب می شود که شدت آن به اقلیم و شرایط آب و هوایی هر منطقه بستگی دارد که می­تواند باعث تغییر ویژگی های پوشش گیاهی شود. بی شک وقوع خشک سالی و در نتیجه آن بحران کاهش و کمبود منابع آب یکی از اصلی ترین و مهم ترین مخاطرات محیط زیست طبیعی است که بشر از گذشته تاکنون با آن مواجه بوده و نیاز به برنامه ریزی همه جانبه جهت مقابله با این پدیده است. در تحقیق حاضر خشک سالی شهرستان مرودشت با استفاده از سنجش از راه دور و تصاویر ماهواره ای به صورت سری زمانی تغییرات و هم چنین وضعیت خشک سالی حاصل از تصاویر ماهواره ای با استفاده از SPI مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور ۴۶۰ تصویر از محصولات دمای سطح زمین (LST) و پوشش گیاهی (NDVI) مربوط به سنجنده مودیس ماهواره ترا تصاویر ماهواره ای در دوره آماری ۲۰ ساله (۲۰۱۹– ۲۰۰۰) جهت برآورد شاخص وضعیت دمایی (TCI) و شاخص وضعیت پوشش گیاهی (VCI) استفاده شد. هم چنین، وضعیت خشک سالی با استفاده از داده های بارش ثبت شده توسط ایستگاه های موجود در محدوده مورد مطالعه و SPI به وسیله نرم افزار MATLAB در بازه های زمانی ۳، ۶ و ۱۲ ماهه محاسبه شد. با توجه به نقشه های حاصل از TCI وضعیت خشکی خیلی شدید بیش تر در قسمت های جنوبی و جنوب غربی به ویژه در سال های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ مشاهده می شود. بر اساس نقشه های حاصل از NDVI، محدوده مورد مطالعه دارای تراکم پوشش گیاهی معمولی و نیمه متراکم بوده که در تمامی نواحی مختلف آن پراکنده شده و بر اساس نقشه های حاصل از شاخص خشک سالی VCI، در هیچ یک از سال ها، شهرستان مرودشت با خشکی بسیار شدید و شدید مواجه نبوده است. هم چنین، مطابق با نتایج به دست آمده از بازه های مختلف SPI سال های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ بیش ترین میزان خشک سالی مشاهده شد و سال ۲۰۱۳ در هر سه بازه SPI از خشک سالی کم تری نسبت به سایر سال ها برخوردار است. در نهایت، تحلیل ضریب همبستگی نشان داد که SPI همبستگی بیش تری با TCI در مقایسه با VCI دارد.

کلیدواژه ها:

خشک سالی ، سنجش از دور ، شاخص وضعیت پوشش گیاهی ، شاخص وضعیت دمایی ، شهرستان مرودشت