اولین گزارش ترکیب ایزوتوپی سرب ذرات تشکیل دهنده ی گرد و غبار استان خوزستان در سال ۱۳۸۸ با تاکید برتعیین خاستگاه و شاخص های زمین شناسی زیست محیطی

یکی از نواحی ایران که تحت تاثیر پدیده­ی نو ظهور گرد و غبار به دلیل شرایط خشکسالی­های اخیر قرارگرفته، است استان خوزستان است. تداوم این توفان­ها سبب بروز اثرهای نامطلوب زیستی و بروز خسارت­های فراوان در زمینه­های کشاورزی، صنعتی، حمل و نقل و سیستم­های مخابراتی شده است. با توجه به عدم شناخت کافی از ویژگی­های فیزیکی و شیمیائی ذرات تشکیل دهنده­ی گرد و غبار در ایران، لزوم یک بررسی جامع و سیستماتیک روی این پدیده در کشور کاملا احساس می­شد. امروزه علاوه بر تعیین شاخص های ژئوشیمیایی ذرات گرد و غبار به منظور تعیین خاستگاه احتمالی ذرات، استفاده از بررسی­های ایزوتوپی در تعیین خاستگاه توفان های گرد و غبار نیز به طور چشمگیری افزایش یافته است. یکی از این روش های ایزوتوپی روش ایزوتوپی سری U-Th-Pb می باشد. لذا در این تحقیق به­منظور تعیین منشا سرب موجود در گرد و غبار و نیز تعیین خاستگاه احتمالی مواد همراه دیگر، ۲۶ نمونه از نمونه های گرد و غبار خوزستان به روش ICP-MS برای تعیین ایزوتوپ های سرب مورد بررسی قرار گرفتند. ترکیب ژئوشیمیایی­ سرب و ایزوتوپ های وابسته به آن نشان می دهد که میانگین سرب در نمونه ها ۹۵/۱۰ ppm است که از استانداردهای موجود بالاتر بوده و مقدار ایزوتوپ های مختلف آن با ذرات در حد PM۲.۵ بیشتر است .همچنین مقایسه­ی نسبت های ایزوتوپی سرب با میانگین این نسبت ها در پوسته­ی فوقانی، ماهیت متفاوت این نسبت ها در گرد و غبار خوزستان را با ترکیب پوسته نشان می دهد. به طور کلی از مقایسه­ی داده­های به­دست آمده در این پژوهش با داده های دیگر سرب محیط های طبیعی، نشان می دهد که یک ناهمانندی در نسبت های ایزوتوپی گرد و غبار خوزستان با محیط های یاد شده وجود دارد. این پیچیدگی می تواند احتمالا به­ خاستگاه انسان زاد متفاوت دیگری از جمله فعالیت های نفتی وابسته باشد.

کلیدواژه ها:

Dust storm ، Environmental Geology ، Pb Isotope ، Khuzestan Province. ، گرد و غبار ، زمین شناسی زیست محیطی ، ایزوتوپ سرب ، استان خوزستان.