مقایسه‎ی مدل‎های رگرسیون اکولوژیکی فضایی بیزی در بررسی بروز سرطان‎ سینه در ایران

مقدمه: در ایران سرطان سینه با بروز استاندارد شده‎ی سنی ۲۵/۲۸ در رتبه‎ی اول سرطان‎ زنان قرار دارد. با توجه به روند پیر شدن جمعیت و سیر صعودی سرطان در ایران، اهمیت پیشگیری از سرطان و وجود پراکندگی سرطان‎ها در مناطق مختلف کشور، شناسایی مناطق دارای بروز بالای سرطان سینه و آگاهی از وضعیت پراکندگی و نقش مهم ترین عوامل خطر بالقوه ی این سرطان با استفاده از مدل های پیشرفته ی آماری ضروری می‎باشد.روش ها: در این مطالعه ی کاربردی اکولوژیک، جامعه مورد مطالعه، تمام بیماران مبتلا به سرطان سینه بین سال‎های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۷ در ایران می‎باشند. عوامل خطر: مصرف سیگار، مصرف میوه و سبزیجات، فعالیت فیزیکی، اضافه وزن و وضعیت اقتصادی-اجتماعی می‎باشد. جهت برآورد خطر نسبی سرطان سینه، از مدل‎های گاما-پوآسن، لگ‎نرمال و (BYM یا Besag,York, Mollie) استفاده شد.یافته ها: تعداد کل سرطان سینه ثبت شده در سال‎های۱۳۸۴ تا ۱۳۸۷ درایران ۲۵۱۵۲ مورد بوده است. از میان مدل‎های استفاده شده، مدل BYM تعدیل نشده بهترین برازش را داشت. بدون تعدیل اثر عوامل خطر، استان‎های اصفهان و یزد و تهران بیشترین خطر بروز سرطان سینه و سیستان و بلوچستان و چهارمحال و بختیاری کمترین میزان خطر ابتلا را دارند. با تعدیل عوامل خطر، استان‎های خراسان رضوی، خرم‎آباد و همدان بیشترین خطر بروز سرطان سینه و استان‎های اردبیل و کهگیلویه و بویراحمد، کمترین خطر بروز را دارند. ارتباط مستقیم معنی داری بین سرطان سینه و شاخص توسعه انسانی مشاهده شد.نتیجه گیری: با توجه به برازش بهتر مدل BYM، توصیه می‎شود در مطالعات آینده از مدل BYM استفاده شود و با توجه به معنی‎داری متغیر شاخص توسعه انسانی، در مطالعات مشابه این متغیر در نظر گرفته شود. این مطالعه نشان داد که استان های اصفهان، یزد و تهران دارای بیشترین خطر بروز سرطان سینه می‎باشند. واژه های کلیدی: نقشه‎بندی بیماری، سرطان سینه ، شاخص توسعه انسانی، مدل BYM