مروری نظام مند بر فراوانی آفلاتوکسینM۱ در شیر و سایر فرآورده های لبنی در ایران

مقدمه: آفلاتوکسین ها متابولیت های ثانویه قارچی هستند که توسط بعضی از گونه های قارچی مانند آسپرژیلوس فلاووس، آسپرژیلوس پارازیتیکوس و به ندرت آسپرژیلوس نومیوس تولید می شوند. این قارچ ها تقریبا در همه جا وجود دارند و در طیف وسیعی از محصولات کشاورزی مانند حبوبات، غلات، میوه خشک یافت می شوند. آفلاتوکسین ها ترکیبات بسیار سمی هستند که دارای قابلیت سرطان زایی، جهش زایی، ناقص الخلقه زایی و هم چنین باعث سرکوب سیستم ایمنی می شوند و ارگان هدف برای سمیت و سرطان زایی، کبد می باشد. کمیته اروپا و کدکس حداکثر مقدار مجاز آفلاتوکسین را در شیر و سایر محصولات لبنی ۵۰ نانوگرم در لیتر تعیین کرده اند. هدف از انجام این مطالعه مرور نظام مند مطالعات انجام گرفته در کشور و بررسی نتایج آن ها از حیث ایمنی شیر و فرآورده های لبنی از نظر وجود و مقدار آفلاتوکسینM۱ می باشد.روش ها: جهت دریافت مقالات مرتبط، ذخایر علمی الکترونیک در کشور شامل SID و هم چنین دربانک های اطلاعاتی Medline،Science Direct ،PubMed ،Elsevier ،Scopus با استفاده از کلمات کلیدی Aflatoxin M۱،pasteurized milk ،UHT milk ،Raw milk ،Yoghurt،cheese و معادل فارسی آن ها از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۳ جستجو شد که از ۴۲ مقاله مرتبط با موضوع، ۲۳ مقاله تحقیقاتی مورد استفاده قرار گرفت.یافته ها: آلودگی شیر و سایر فرآورده های لبنی مورد بررسی، در اکثر مطالعات فراتر از استاندارد تعیین شده توسط کمیته غذایی کدکس و سازمان ملی استاندارد ایران (۵۰ نانوگرم در لیتر) بوده است.نتیجه گیری: بررسی مطالعات صورت گرفته در ایران گویای این مطلب است که بیشترین توجه در میان محصولات لبنی بر شیر پاستوریزه و سپس شیر استریلیزه متمرکز بوده و بقیه محصولات سهم کمی را در مطالعات صورت گرفته، برخوردارند. در اکثر مطالعات، آلودگی بالاتر از استاندارد اتحادیه اروپا و سازمان ملی استاندارد ایران بوده است؛ بنابراین سلامت مصرف کنندگان خصوصا" کودکان در معرض خطر است. واژه های کلیدی: آفلاتوکسینM۱، شیر خام، شیر پاستوریزه، شیر UHT، ماست، پنیر