به کارگیری مدل های بیزی، گاما-پوآسون، Lognormal و BYM در بررسی خطر نسبی خودکشی در شهرستان های استان ایلام

مقدمه: نقشه بندی بیماری ها شامل مجموعه ای از روش های آماری است که به تهیه نقشه های دقیق بر اساس برآوردهایی از میزان های بروز، شیوع و مرگ و میر منجر می شود. مدل های بیزی از مهم ترین مدل ها در این حوزه به شمار می آید که اطلاعات پیشین تغییرات میزان های بیماری در نقشه کلی و الگوی فضایی بیماری را در نظر می گیرد. این مدل ها دامنه گسترده ای را شامل می شوند که هر کدام دارای فرمول بندی، ویژگی ها، نقاط ضعف و قوت مخصوص به خود هستند. در مطالعه حاضر به تشریح و مقایسه مدل های بیزی مهم و پرکاربرد گاما-پوآسون، Lognormal و BYM (Besag, York and Mollie) در بررسی خطر نسبی خودکشی در شهرستان های استان ایلام پرداخته شد. روش ها: پژوهش از نوع کاربردی- اکولوژیک بود. در این پژوهش داده های خودکشی استان ایلام در سال ۱۳۸۶ و نیمه نخست سال ۱۳۸۷ مورد تحلیل قرار گرفت. جهت تحلیل داده ها از مدل های بیزی، گاما-پوآسون، Lognormal و BYM استفاده گردید. برازش مدل ها به داد ه ها با استفاده از نرم افزار WinBUGS صورت گرفت. یافته ها: بر اساس برآوردهای به دست آمده از برازش این سه مدل، شهرستان های دره شهر و شیروان- چرداول به ترتیب بیشترین و کمترین خطر نسبی خودکشی را به خود اختصاص دادند. نتیجه گیری: با وجود تفاوت برآورد خطر نسبی در سه مدل، رتبه خطر نسبی شهرستان ها در هر سه مدل مشابه به دست آمد. شهرستان های استان ایلام از بیشترین تا کمترین خطر نسبی خودکشی به ترتیب دره شهر، ایلام، دهلران، ایوان، آبدانان، مهران، ملکشاهی و شیروان- چرداول بود. همچنین فواصل اطمینان و انحراف معیار به دست آمده از برازش این سه مدل نیز تفاوت اندکی داشتند. واژه های کلیدی: نقشه بندی بیماری، خودکشی، بیزی تجربی، BYM، خطر نسبی