بررسی روش های مختلف نمونه برداری زنجرک خرما Ommatissus lybicus (Hem.: Tropiduchidae)

زنجرک خرماOmmatissus lybicus Bergevin  یکی از آفات کلیدی خرما در ایران است. این پژوهش به منظور بررسی روش های مختلف نمونه برداری و نوسان­های جمعیت پوره های نسل اول زنجرک خرما در یک نخلستان واقع در شهرستان فراشبند (استان فارس) انجام شد. نتایج نشان داد پوره های نسل اول زنجرک خرما در اواسط فروردین ظاهر شدند، تراکم جمعیت آن­ها در اواسط اردیبهشت به اوج خود رسید و در نهایت، در اواخر خرداد کاهش یافت. نتایج نشان داد که بین روش های مختلف نمونه برداری زنجرک خرما ارتباط معنی داری وجود دارد. با استفاده از روش تجزیه و تحلیل همبستگی مشخص شد که بین تراکم پوره ها روی نخل و تراکم پوره ها روی پاجوش ها همبستگی بالا و معنی داری وجود دارد (۹۶/۰= R۲). نتایج نشان داد که کارت های زرد چسبنده می توانند روش به­نسبت مناسبی برای برآورد تراکم جمعیت زنجرک خرما روی نخل باشند. همچنین، بر اساس نتایج، ترشح عسلک تقریبا سه هفته بعد از ظهور پوره های زنجرک خرما شروع می شود، ولی اوج میزان عسلک ترشح شده روی نخل ها به فاصله یک هفته بعد از اوج ظهور جمعیت پوره های نمونه برداری شده اتفاق افتاد. تجزیه رگرسیون مدل تیلور نشان داد رابطه رگرسیونی به استثناء یک روش برای بقیه روش های نمونه برداری معنی دار است. بر اساس مقادیر R۲ و P به دست آمده از ارتباط رگرسیونی، نتایج نشان داد که برای توصیف داده های مربوط به تولید عسلک توسط پوره های زنجرک خرما مدل آیوائو مناسب تر از مدل تیلور بود. به منظور تعیین اندازه نمونه مطلوب از روش های گرین و کونو با دقت ثابت ۲/۰ استفاده شد. براساس مدل گرین، هرگاه میانگین تراکم جمعیت زنجرک خرما در هر برگچه نخل بالغ و در هر برگچه پاجوش ۱۰ عدد باشد، تعداد نمونه مورد نیاز به ترتیب ۳۸ و ۴۷ برگچه خواهد بود و هرگاه میانگین تراکم این آفت روی هر کارت زرد ۲۰۰ عدد باشد، تعداد نمونه مورد نیاز ۱۹ کارت خواهد بود.

کلیدواژه ها:

نخل ، آفت کلیدی ، نمونه برداری ، کارت زرد چسبنده