بررسی تنوع ویژگی های فیزیکوشیمیایی و ریخت شناسی نمونه های اهلی و وحشی انار ایران

انار با نام علمی Punica granatum L. یکی از مهم­ترین میوه ­های بومی ایران می­ باشد. در این پژوهش برخی از خصوصیات فیزیکوشیمیایی و ریخت ­شناسی نمونه ­های وحشی انار که از کلکسیون یا از توده ­های طبیعی انار شهرهای یزد، شبه­ جزیزه میانکاله و بهشهر و نمونه ­های اهلی از باغات استاندارد شهرهای فیروزکوه، ساری و خلیل ­شهر جمع ­آوری شده بودند، مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این تحقیق چهارده نمونه وحشی و شانزده نمونه اهلی در یک طرح کاملا تصادفی و با چهار تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. تفاوت­ های معنی­ داری در وزن صد آریل، عرض و طول آریل، آنتوسیانین پوست و آب­میوه، وزن بافت اسفنجی، درصد مواد جامد محلول، میزان ویتامین ث و اسیدیته قابل تیتراسیون، شاخص طعم، فلاونوئید، ظرفیت آنتی ­اکسیدانی و فنل کل مشاهده گردید. بیشترین اختلاف معنی دار شاخص طعم و طول، قطر و حجم میوه در ژنوتیپ­ های وحشی مشاهده شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد، بیشتر صفات مورد ارزیابی به­ غیر از صفات وزن پوست و قند کل، اختلاف معنی­ داری در سطح یک درصد نشان دادند که نشان­ دهنده تفاوت بین ژنوتیپ ها در این صفات است. براساس تجزیه به عامل­ها صفات موثر در هفت گروه عاملی قرار گرفتند که مجموعا ۹۰/۹۳ درصد از واریانس کل را توجیه کردند. صفات مربوط به عرض برگ، طول و عرض آریل، وزن ۱۰۰ آریل اول و دوم و حجم آب ۱۰۰ آریل اول و دوم از اجزای تشکیل ­دهنده عامل اول و صفات مربوط به طول، عرض، قطر، وزن و حجم میوه، وزن پوست، وزن بافت اسفنجی و آنتوسیانین پوست نیز اجزای تشکیل­ دهنده عامل دوم بودند. ژنوتیپ­ ها بر اساس تجزیه کلاستر به روش وارد، در فاصله اقلیدسی ۲۵ به دو گروه اصلی تقسیم ­بندی شدند. نمونه­ های وحشی و اهلی دارای تفاوت­ های شاخصی در نسبت قند به اسید، درصد بافت اسفنجی و حجم آب میوه صد آریل و طول و عرض آریل  و هدایت الکتریکی آب­میوه و مقدار آنتوسیانین بودند.

کلیدواژه ها:

انار ، تنوع ، ژنوتیپ ، صفات میوه ، فیزیکوشیمیایی