درآمدی بر عدالت تفویضی با نگاهی به ظرفیت های حقوق کیفری ایران

در تمام نظام های حقوق کیفری در دنیا همواره رسیدن به بهترین روش های پیشگیری و مجازات مراد و مقصود است در این راستا، عدالت تفویضی، از چالش برانگیزترین کانون های مطالعه بین رشته ای میان آموزه های فقه جزایی با مدرنیسم علمی در حوزه دانش حقوق است. راهبردهای سیاست جنایی غرب در واکنش جزایی به بزه، بسیار موقتی بوده، درحالیکه گفتمان غربی عدالت ترمیمی رهاورد چارهجویی برای مهار بحرانهایی همچون افزایش جمعیت کیفری زندانها و نارضایتی مردم از چیرگی هدف سزادهی بر منطق حاکم بر نظام های قضایی و پلیسی دولت های غربی است، اما محوریت گفتمان اسلامی عدالت ترمیمی بر پایه اصول و تاسیسات متنوعی، ازجمله ترغیب به بزهپوشی، عفو در تعزیرات حق اللهی و حق الناسی، در حد اصلاح ذات البین، حکمیت، شفاعت، ماهیت جبرانی دیه، قاعده لایبطل، قاعده جب توبه و ... حاکی از توانمندی سیاست جنایی اسلامی در اجرای عدالت ترمیمی بدون نواقصی است که سیاست جنایی غربی همچنان پس از چهار دهه از تولد این نظریه جرم شناسی با آن روبه روست. این نوشتار پس از تبیین کوتاه نظریه عدالت ترمیمی در قلمرو دانش جرم شناسی، اهم منابع وحیانی و روایی مولد نهادهای ارفاقی فقه کیفری اسلام را نقل می کند و از دیگر سو، تحلیل می کند که منابع اسلامی بومی چه رهیافت هایی برای برونرفت گفتمان غربی عدالت ترمیمی از چالش های فرارو به دست می دهند.

کلیدواژه ها:

سیاست های کیفری ، عدالت تفویضی ، فقه اسلامی ، فتاوی معتبر مجازات ، جرم