تحلیل شخصیت بلقیس در رمان «کلیدر» بر اساس نظریه عشق «اریک فروم»

جستار حاضر با تاکید بر اهمیت مطالعات بینا رشته ای در درک و دریافت بهتر دانش بشری و با فرض پیوند تنگاتنگ ادبیات و روان شناسی، به روش توصیفی - تحلیلی و بر اساس گزاره های مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی که سرشتی بینارشته ای دارد به تحلیل شخصیت بلقیس در رمان کلیدر پرداخته، با روی کردی علمی و نظام مند؛ با کاربست نظریه عشق اریک فروم، زمینه ها و ویژگی های عشق را در ارتباط با بلقیس واکاوی می کند. هدف پژوهش یافتن پاسخی مناسب برای این پرسش است که چرا و چگونه در رمانی همچون کلیدر که سخن بر سر مسایل سیاسی - اجتماعی و سراسر آکنده از ستم و استبداد و بندگی است، موتیف عشق همچنان پرورانده و گسترانده شده است. یافته‎های پژوهش نشان می دهد طبق نظریه عشق فروم در رمان کلیدر، اولا: برخلاف تصور عموم، عشق تنها اختصاص به روابط میان عاشق و معشوق یا یک فرد مشخص ندارد؛ بلکه انواع گوناگونی با کارکردها، انگیزه ها و زمینه های متعدد دارد؛ ثانیا، آثار دولت آبادی نیز بر خلاف تصور عموم، محدود به طرح مسایل بومی، اقلیمی، طبیعت گرایی و... نبوده، نمودهای زیبا و خلاقانه ای از عشق در جای جای آثارش و به طور مشخص در شخصیت بلقیس با هنرمندی تمام بازنمایی شده که غنای آثارش را دو چندان ساخته‎ است. یافته ها هم‎چنین نشان می دهد بلقیس تمام ویژگی های عشق فروم را دارد، کیفیت حضور او در رمان و حوادثی که روی می دهد گواه آن است که مسئولیت پذیری، تحمل رنج، معرفت عمیق به ایل و خانواده، بی نیازی، فداکاری همه و همه زاده عشق ستودنی و راستینی است که فروم یکایک آن ها را از ویژگی های عشق راستین برمی‎شمارد.

کلیدواژه ها:

مطالعات بینارشته ای ، کلیدر ، محمود دولت آبادی ، اریک فروم ، نظریه عشق ، شخصیت بلقیس