فرهنگ کنایات فارسی دیوان نظمی تبریزی

علی نظمی تبریزی متخلص به «نظمی» از شاعران معاصر و پیشکوت قلمرو زبان و ادبیات فارسی به شمار می آید که درسال ۱۳۰۶ هجری خورشیدی در شهر تبریز متولد شد و سرودن شعر را از شانزدهسالگی آغاز کرد. نظمی شاعریغزل سرا محسوب میشود ولی در قالب های دیگر شعری مانند مثنوی، رباعی و تکبیت نیز طبع آزمایی کرده است. ویهماکنون رئیس گروه ادبی «بز م سخن» در تبریز است. پژوهش حاضر به تحقیق در حوزه کنایات فارسی در دیوان نظمی می پردازد تا از این طریق گامی در زیبایی شناختی بلاغی و کنایی شعر او برداشته شود و قدرت به کارگیری شاعردر این صنعت شعری و میزان تقلید وی از قدما بر خوانندگان روشن گردد. کنایه از آرایه هایی است که در حیطهصورخیال جای میگیرد و در کتب بلاغی در جایگاه چهارم صورخیال معرفی و تثبیت شده است. کنایه نوعی از گفتار بهطور غیرمستقیم است که اگر مخاطب با انواع آن آشنا باشد به سهولت مقصود و نیت گوینده پی میبرد و یکی ازآرایش های کلام در جهان میباشد. در سطح ادبیات جهانی واژه «آیرونی» را معادل کنایه در ادبیات فارسی گرفته اند. آیرونی یکی از اصطلاحاتی است که آنچنانکه باید و شاید در ادبیات ایران شناخته شده نیست. میتوان گفت کنایه ازنوع طنزآمیز آن بیشترین نزدیکی را به آیرونی غربی دارد؛ حتی طعنه، طنز، تجاهل العارف و وارونه گویی را نیز از معانی وویژگیهای آیرونی شمردهاند. هرچند آیرونی تفاوتهایی نیز با کنایه دارد که در متن مقاله بدان پرداخته شده است. تاچه قبول افتد و چه در نظر آید.

کلیدواژه ها:

نظمی تبریزی ، کنایه ، آیرونی