فهم افریقیه، تغییرات ژئوپلیتیک با تغییر واژگان برای مطالعات مدیترانه ای

یکی از مناطق تاریخی و باستانی در مطالعات شهری بویژه شهرهای مدیترانه ای منطقه افریقیه است. فهم افریقیه موجب تغییر دید ژئوپلیتیکی محقق در تاریخ جهان می شود. افریقیه از معدود سرزمین هایی با تراکم بالای شهرهای ساحلی از برقه تا طنجه است و نماد دوره مدیترانه ای شهر سازی اسلامی در قرون وسطی است. که وضعیت آن به تغییر در قدرت جهانی کمک می کند و می تواند ان را سامان دهد. چند بار تاریخ جهان با تغییر در آن جانوشته شده است. قدرت های جهانی درج ۱و ح ۲ و بعد از ان، برای تصرف آن رقابت کرده اند. چنان که در دوره باستان مورد نزاع دائم امپراطوری های ایران روم و بیزانس بوده است. این منطقه خاموش نبرد در اسیا افریقا اروپا پیوند خورده است وسنگر کلیدی جهان است که روم ایران و اسلام برای فتح آن زحمت کشیدند و در دوره مدرن و معاصر مطمعع نظر قدرت های جهانی است. تمدن کارتاژ- روم - اسلام - را تجربه کرده است این مقاله در پی ان است که از تحولات شهری این منطقه برای کاربرد ژئوپلتیک ان بهره بگیرد این کاربرد چون هنوز فعال است. افریقیه سرزمین پایتخت های پایدار اسلامی و قدیمی ترین مرکز اموزشی جهان - زیتونه - است. ایا ویژگی خاص جغرافیایی در این اشیانه تمدن نوین اسلامی حفصیان بوده است. فاطمیان از ان جا پدید امدند و اغالبه به قدرت رسیدند. افریقیه که گذرگاه بزرگ انتقال شهر نشینی و تمدن از باستان به قرون وسطی است این فهم تاریخی جغرافیایی و ژئوپلیتیکی به ژئو پلیتک علم وتمدن می رسد که تمدن رابطه سرزمینی چگونه پیدا می کند. درک ادوار تاریخی افریقیه از کارتاژ تا اسلامی به ارتباط جغرافیایی اشیانه افریقیه به دورتمدن نوین اسلامی می رسد. فتوحات افریقیه با توقف رشد سیاسی عرب و درگیری گسترده داخلی و کودتای امویان علیه جریان راستین پیروان اسلام مواجه شد و امویان موفق به تاسیس خلافت نزدیک مرزهای افریقیه شدند و بزودی ان را تصرف و از غنائم ان برای استحکام قدرت خود بهره گرفتند. افریقیه سرزمین تقابل دائمی قدرت بومی ساکنان بربر و قدرت عرب مهاجر و ارتش خلافت بوده است و ریشه های قدرت در ان از زمان راشدین استوار شده است و بالقوه پتانسیل خطر دائم برای تغییرات ژئولیتیکی منطقه است و تعیین رژیم قدرت در مدیترانه شرقی و غربی بستگی به ان دارد. افریقیه در مرکز مطالعات مدیترانه ای است و لذا بعد از ج ج۱ و ج ج۲ نام ان با توجه به تغییر مرزها در غرب اسلامی از شرق تا غرب مدیترانه به شمال افریقا تغییر داده شد تا منافع استراتژیک قدرت های ذی نفوذ را تامین کند. یکی از موارد استراتژییک افریقیه تاسیس تونس است. تغییر پایتخت و مرکز افریفیه از قیروان زمینه ساز شکل مستقل و نوین تمدن اسلامی در نزدیک ترین مرز با اروپا شد و این مهاجرت با انتقال علوم همراه شد. با توجه به استدراکات تاریخی و جغرافیایی که گذشت ایا یک منطقه با دو نام وجود دارد و چرا چنین است و جهان اسلام و اروپا باید از کدام واژه افریقیه یا شمال افریقا به کار ببرد و چه فواید دور ونزدیک در این کاربرد واژه هست. ایا واژه ها این جا هم مانند خلیج فارس و خلیج عربی است. ضرورت مطالعات محض علمی"افریقیه"همواره وجود دارد و باید حاقظه تاریخ محفوظ بماند تا کارایی این واحد جغرافیایی جهان اسلام همواره مورد توجه باشد. چرا ضرورت دارد واژه افریقیه با دلالت های ان افریقیه بماند.

کلیدواژه ها:

افریقیه ، مغرب ، شمال افریقا ، بلیک ، شهر.