نگاهی به ساختار معنایی «تکبر» در فرهنگ ثقلین

تکبر در کتب لغوی و اخلاقی غالبا خودبزرگ بینی و خود برتر بینی معنا شده است. از سویی مطالعه آیات و روایات، این مطلب را قویا نشان می دهد که در کاربرد «کبر» و کلمات هم خانواده آن، زیر بار حق نرفتن، گردن کشی در برابر حق یا حق گریزی، به منزله ریشه و عامل خودبزرگ بینی و خود برتر بینی مورد تاکید فراوان قرار گرفته تا جایی که در موارد متعددی اساسا کبر و تکبر، معادل حق گریزی و امثال آن دانسته شده است. در روایات به مواردی برمی خوریم که (با پررنگ کردن ریشه کبر) مراد از تکبر صرفا حق گریزی هایی، مانند سرباز زدن از ولایت و انکار معرفت حجت های الاهی دانسته شده است. همچنین در مواردی که روایات، کبر را با تعابیری نظیر «ام العیوب» و «اعظم الذنوب» توصیف کرده و عقابهای شدیدی برای آن بر شمرده اند، تاکید بر حق گریزی است. حاصل این بررسی، توجه بیش از پیش به موضوع «حق پذیری» و «تسلیم در برابر حق» به عنوان مولفه مهم «ایمان» و «دین داری» است که حاوی پیام مهم و تاثیرگذاری در رویکرد ما به مفاهیم و ارزش های دینی خواهد بود.

کلیدواژه ها:

Arrogance ، arrogance ، self-conceit ، self-superiority ، evasion of the truth ، necking against the truth ، arrogance against the truth ، ghawan ، abandoning the truth ، rejecting the truth ، rejecting the truth ، fighting the truth ، and denying the truth ، کبر ، تکبر ، خود بزرگ بینی ، خود برتر بینی ، حق گریزی ، گردن کشی در برابر حق ، تکبر در برابر حق ، ترک الحق ، بطر الحق ، سفه الحق ، جحد الحق ، انکار الحق