بررسی تجارب جدید در توسعه با نگاه به گزارش های توسعه جهانی ۱۹۹۱ - ۲۰۲۰

در بستر شرایط خاص » توسعه « نظریهپردازان توسعه بر این امر واقع اجماع دارند که تثبیت و گسترش فرایند

اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی جهان پس از جنگ جهانی دوم تا امروز، در خط و ربط با بسط آراء و اندیشههای

آن توسط نهادهای جهانی پیشگام بوده است. صدالبته یکی از مهمترین این نهادها، بانک جهانی است که تاثیر آن

در نشو و نمای توسعه در اکناف دنیای امروز نیاز به چون و چرا ندارد؛ هم از بابت نقش پیشگام این نهاد در بسط

اندیشههای جدید توسعه در قالب گزارشها و مطالعات خود و هم از بابت نقش اهرمی این نهاد در پیشبرد رویههای

مدنظر در توسعه به دلیل قدرت مالی- اقتصادی خود. نهادهایی چون بانک جهانی با ترویج نظامات برنامهای و

اشاعهگرا در جهان سوم و در حال گذار و نیز تثبیت الگوی غربمحور در همه دنیا از طریق اهرم مالی و اقتدار

اقتصادی- سیاسی در اختیار خود، گلوله برفی توسعه را به حرکت انداختند که به مرور زمان و طی هفت دهه بعد

از جنگ جهانی دوم، تبدیل به بهمنی عظیم و غولآسا شد. ناگفته پیداست که مرکز ثقل اخیر این بهمن بزرگ،

تفکر نولیبرال و ضرورت اصلاحات جزمی بازاری بوده است: تفکری بسیار پرمناقشه که از دهه ۰۸۸۱ نتوانست خود

را با سرعت و جهت تحولات کشورها تطابق دهد و متعاقبا دچار چالشهای بنیادین شد.

چه شد که انگارهها و پارادایم مسلط بانک جهانی از دهه ۰۸۸۱ دچار تحول شد؟ پاسخ را میتوان در گزارشهای

توسعه جهانی ۰ مشاهده کرد و مطالعه حاضر که معطوف به بررسی تجارب جدید در توسعه از طریق واکاوی این

۰۸۸۰ است، درصدد بیان آنها میباشد. برای انتخاب این دوره زمانی چند دلیل - گزارشها در دوره زمانی ۲۱۲۱

وجود دارد:

دلیل نخست انتخاب این دوره، آن است که بانک جهانی از ۰۸۸۰ تنظیم موضوعی گزارشهای سالانه توسعه

جهانی را آغاز کرد و علیالقاعده، از این مقطع زمانی، انتخاب موضوعات مرتبط با تحولات و تجارب توسعهای

کشورها و مناطق مختلف جهان بوده است.

دلیل دوم انتخاب این دوره، آن است که از دهه ۰۸۸۱ و ذیل صفبندی جدید توسعه بین کشورهای شمال- جنوب

و منسوخ شدن طبقهبندیهای قدیمی مانند جهان اول، دوم و سوم، ۲ بانک جهانی نیز به رویههای متفاوت و

جدیدی ورود کرده است؛ که البته عقبه این رویهها بسیار قدیمتر از طرح آنها در گزارشهای فوق است.