واکاوی پیشینه محاسبات بیلان منابع آب زیرزمینی محدوده مطالعاتی هشتگرد واقع در استان البرز، ایران

ارزیابی بیلان آب از جمله مباحث مهم پژوهشی در مناطق مختلف جهان است که به منظور تعیین یک یا تمامی اجزای معادله بیلان آب صورت می گیرد. به جهت برآورد صحیح بیلان آب، لزوم بررسی روش های رایج در الگوهای بین المللی برای بهبود برآوردها ضروری است. مطابق با روش شناسی مدنظر در مطالعه حاضر، چالش های موجود در برآورد بیلان آب زیرزمینی شناسایی شده و راه کارهایی برای افزایش دقت آن ارائه شده است. هم چنین با رویکردی نقادانه به واکاوی پیشینه محاسبات بیلان منابع آب زیرزمینی در محدوده مطالعاتی هشتگرد از سال ۱۳۶۶ تا ۱۴۰۱ پرداخته شده است. واکاوی های مذکور در سه سطح فنی، نهادی- ساختاری و زیرساخت ها صورت پذیرفت. تحلیل فنی اجزای بیلان نشان می دهد در دوره های اخیر، مجموع خروجی و ورودی آب زیرزمینی به ترتیب ۲۵۷ و ۲۴۵ میلیون مترمکعب محاسبه شده است. هم چنین، متوسط کسری مخزن ۱۸ میلیون مترمکعب برآورد شده که با روندی افزایشی روبه رو بوده است. از جمله پیشنهادهای ارائه شده در راستای حل چالش ها، می توان به تجهیزنمودن محدوده مطالعاتی به امکانات سخت افزاری از جمله لایسیمتر و دیتالاگر، بازنگری و به روزرسانی شبکه پایش چاه های مشاهده ای، به کارگیری تکنیک های سنجش ازدور با دقت مناسب برای برآورد تبخیر و تعرق و یا سایر اجزای بیلان، به روزرسانی اطلاعات هیدرودینامیکی آبخوان، اندازه گیری مقدار برداشت از چاه های بهره برداری و قنوات در تواتر کم تر از پنج سال و پیشنهاد برقراری امکانات ثبت و نمایش برخط اجزای بیلان در محدوده مطالعاتی هشتگرد در مقیاس های مختلف، اشاره نمود. در این راستا، با توجه به اجزای ورودی و خروجی بیلان منابع آب و عدم قطعیت هایی که در تخمین آن ها وجود دارد، ضرورت انجام مطالعه بیلان منابع آب با هدف شناسایی منابع عدم قطعیت در محاسبه اجزای آن، دوچندان می شود.

کلیدواژه ها:

بیلان منابع آب ، تحلیل هم سنجی ، راه کارها ، عدم قطعیت و خطاها