تاملی بر مسئله مهاجرت نخبگان در ایران پس از انقلاب

تاثیر سرمایه انسانی بر فرآیند رشد و توسعه اقتصادی، امری انکارناپذیر است. یکی از مهمترین آسیب ها و چالش-های پیش روی سرمایه انسانی در یک کشور، مسئله مهاجرت نخبگان است که به مثابه یک واقعیت، سال های متمادی، جریان داشته و موجب از دست رفتن بخش مهمی از سرمایه کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته به نفع کشورهای در حال توسعه گردیده است. کشور ایران نیز از این روند مستثنی نبوده و مهاجرت نخبگان در دهه های اخیر بالاخص پس از وقوع انقلاب اسلامی، سیر صعودی داشته است. یافته های ناشی از مطالعه توصیفی - تحلیلی پدیده مهاجرت نخبگان در ایران پس از انقلاب، نشان می دهد که عوامل دافعه موجود در داخل کشور، نقش بسزایی در تسریع و رشد پدیده مزبور داشته اند که از مهم ترین آنها می توان به رویکردهای اقتصادی اتخاذی (از جمله فقدان آزادی اقتصادی)، توسعه نامتوازن نظام آموزش عالی و نیز عدم حمایت بایسته از فرآیند کارآفرینی توسط نخبگان اشاره نمود. به نظر می رسد با توسعه اقتصاد دانش بنیان و فراهم نمودن زیرساخت های مرتبط با آن، رفع دیوان سالاری و همچنین ایجاد توازن در توسعه کمی نظام آموزش عالی، تا حد زیادی می-توان پدیده مهاجرت نخبگان را مهار یا حداقل دامنه بروز آن را کاهش داد.

کلیدواژه ها:

اقتصاد دانش بنیان ، انقلاب ، کارآفرینی ، مهاجرت ، نخبه