نقدی بر نظریه وجود هایکو در شعر عربی و فارسی

هایکو مهمترین قالب شعر ژاپنی محسوب می شود و با توجه به عبور آن از مرزهای فرهنگی خود، جزو گونه های شعرکوتاه جهان نیز به شمار می آید. این گونه شعر با فرهنگ و هنر ژاپن پیوستگی عمیق دارد و با فلسفه ذن پیوند خوردهاست و مهم ترین ویژگی آن سادگی و ایجاز است و از چیزها همانگونه که هستند، سخن می گوید. در واقع این نوعشعر تلاش شاعرانه ای است که در حالت کشف و شهود جان شاعر را روشن میکند و در یک لحظه بر صفحه جاریمی شود. مقاله حاضر قصد دارد ضمن معرفی هایکو و بیان قواعد هایکونویسی، به سیر اثرپذیری شاعران معاصر عربیو فارسی از این گونه شعر بپردازد و به این پرسش پاسخ گوید که آیا میتوان اشعاری از این دست را با وجود اصالتژاپنی در ادب عربی و فارسی هایکو نامید یا خیر؟ این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی پیش میرود و از جمله نتایجبه دست آمده آن است که ترجمه هایکوهای ژاپنی به دیگر زبانها برگردانی نسبی است که مترجمان نتوانستهاند بهزبان و کلام بی توجه بمانند؛ چراکه خواننده در هر صورت از طریق برداشت ها و معیارهای سنتی خود با شعر برخوردمی کند و افزون بر این، تفاوت های چشمگیری بین هایکوی ژاپنی و آنچه در عربی و فارسی تحت این عنوان سرودهشده، وجود دارد که ناشی از اختلاف فرهنگ و زبان است.

کلیدواژه ها:

هایکو ، شعر معاصر عربی ، شعر معاصر فارسی ، قالب شعری