تحلیل سیاست تکامل اوایل کودکی: ضرورت رویکرد بازی محور

تکامل اوایل کودکی (ECD) early childhood development)) یکی از مولفه های اجتماعی موثر بر سلامت است که از آن به عنوان یک برابرکننده قوی یاد شده است(۱). کمیسیون مولفه های اجتماعی موثر بر سلامت از طریق مخاطب قرار دادن این تعیین کننده ها به احیای تعهدات سازمان بهداشت جهانی در زمینه عدالت اجتماعی و عدالت در سلامت می پردازد(۲). تئوری قابلیت ها (Capabilities Theories) به عنوان یکی از تئوری های جدید عدالت بر پایه این فرض است که فرصت برای رسیدن به حالاتی از عملکرد مناسب و خوب زیستی (well-being) از اهم اصول اخلاقی است. این نظریه بر این اساس است که سطح حداقل عدالت اجتماعی نیاز به فراهم بودن قابلیت های اصلی برای همه شهروندان دارد. یکی از این قابلیت ها بازی کردن و لذت بردن از فعالیت های خلاق است(۳). کنوانسیون حقوق کودک نیز به دلیل نقش مهم بازی در تکامل کودکان، آن را به عنوان حقی برای همه کودکان در نظرگرفته است. بازی های غیرساختارمند به عنوان روشی برای حل اپیدمی چاقی در کودکان شناخته شده اند. از طرف دیگر رشد فزاینده تکنولوژی های پیچیده و تغییر رویکرد از بازی های سنتی به بازی های دیجیتال، سبب به فکر انداختن افراد، سازمان ها و حتی ملت ها در این باره که چگونه، کجا، چه وقت و چطور باید مسیر خود را تغییر و فعالیت های خود را سازمان دهی کنند و نیز این که چگونه نظام های آموزشی باید فراگیران خود را برای مهارت های مورد نیاز قرن ۲۱ نظیر حل مسئله و نوآوری آماده نمایند، گردیده است(۴). از این رو مطالعه کیفی حاضر با هدف تحلیل سیاست تکامل اوایل کودکی با رویکرد بازی محور به عنوان یک موضوع اخلاق سلامت عمومی در سال ۱۳۹۳ انجام گردیده است. برای تحلیل وضعیت موجود و تدوین مداخلات از منابع و متون مرتبط، اسناد ملی بالادستی، سایت های اینترنتی و تجربیات دیگر کشورها و هم چنین جلسه مولف مسئول: فروزان اکرمی- تهران: دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی                         [e-mail] E-mail: ۱. استادیار، گروه مولفه های اجتماعی موثر بر سلامت، موسسه ملی تحقیقات سلامت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران ۲. دانشجوی دکتری تخصصی پژوهش اخلاق زیست­پزشکی، مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران ۳. کارشناس ارشد بهداشت عمومی، گروه مولفه های اجتماعی موثر بر سلامت، موسسه ملی تحقیقات سلامت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران E تاریخ دریافت : ۱۰/۹/۱۳۹۴           تاریخ ارجاع جهت اصلاحات : ۵/۱۲/۱۳۹۴           تاریخ تصویب : ۲۴/۱۲/۱۳۹۴ بحث با ۸ نفر از خبرگان استفاده شد. تحلیل داده ها به شیوه تحلیل محتوای جهت دار انجام شد. فقدان سازمان متولی برای برنامه ریزی و هماهنگی بین بخشی به عنوان مشکل عمده در اولین سطح مدیریتی شناخته شد. نظر به دو راهبرد اصلی همکاری بین بخشی و مشارکت جامعه به عنوان راهبردهای دستیابی به عدالت در سلامت، مداخلات سازمان های درگیر به سه صورت ترویجی، تسهیلی و اجباری و هم چنین برنامه مشارکت جامعه طراحی شد. پلکان اول برنامه مشارکت شامل کمک برای اطلاع رسانی و نیاز سنجی، پلکان دوم آن شامل همکاری برای انجام مداخلات و پلکان سوم آن بالاترین سطح مشارکت یعنی عضویت نمایندگان سازمان های ذینفع در شورای عالی جهت پایداری برنامه بوده است. نتایج مطالعات مشابه نیز مبنی بر پایین بودن دانش جامعه درباره بازی کودکان، عدم وجود سازمان ملی متولی برای مدیریت بازی کودکان، کمبود تسهیلات عمومی بازی کودکان و توجه ناکافی رسانه به این موضوع به عنوان پنج مشکل عمده مورد اشاره توسط ذینفعان بوده است(۵). طرح پیش نویس مداخلات طراحی شده جهت مشروعیت بخشی توسط شورای امنیت و سلامت غذایی، اخذ مصوبه تبدیل شورای نظارت بر اسباب بازی به شورای ملی بازی کودکان، شکل گیری نظام همکاری بین بخشی، عملیاتی نمودن مداخلات پیشنهادی در بازه زمانی پنج ساله با مشارکت شرکای اصلی، امکان دستیابی به اهداف سیاست را در جهت کاهش نابرابری های اجتماعی و تحقق عدالت در سلامت فراهم می سازد.