چند رویکرد برخورد با مقادیر گمشده متغیرهای کمی و بررسی اثر آنها بر نتایج حاصل از یک کارآزمایی بالینی

مقدمه و هدف: چالشی اساسی که مطالعات طولی را تحت تاثیر قرارمی دهد، مسئله گمشدگی در داده هاست. گمشدگی در داده ها ممکن است به ازدست رفتن بخشی از اطلاعات منجرشود که این امر، باعث کاهش دقت برآوردگرها و دست یافتن به نتایج اریب و نادرست می شود لذا ضروری است تا ابتدا داده های حاصل از تحقیق های طولی از نظر ساختار گمشدگی ارزیابی شده، با درنظرگرفتن این نکته، تحلیلی مناسب با یا بدون جانهی روی داده ها انجام شود. هدف از این پژوهش، شناسایی سازوکار گمشدگی موجود در داده های حاصل از کارآزمایی بالینی مربوط به اثربخشی دیسترکشن مفصلی به روش غیرجراحی در بهبود عملکرد بیماران مبتلا به استئوآرتریت شدید زانو و همچنین بررسی اثر استفاده از رویکردهای مختلف مواجهه با گمشدگی، بر نتایج حاصل از تحلیل این داده هاست. مواد روش ها: به منظور به دست آوردن نتایج معتبر در تحلیل داده های مرتبط با مطالعات کارآزمایی بالینی طولی که شامل مقادیر گمشده هستند، رویکردهای مختلف برخورد با این گونه داده ها، ازجمله روش داده های کامل، روش داده های دردسترس، روش LOCF، روش مبتنی بر مدل پیش بینی کننده و روش های جانهی چندگانه ازقبیل روش نمره تمایل (propensity score) و روش تطابق میانگین پیش بینی کننده (Predictive mean matching method) وجوددارند؛ این روش ها در داده های حاصل از کارآزمایی بالینی مربوط به اثربخشی دیسترکشن مفصلی به روش غیرجراحی که از دو روش فیزیوتراپی و فیزیوتراپی به علاوه دیسترکشن مفصلی، در بهبود عملکرد بیماران مبتلا به استئوآرتریت شدید زانو در سه زمان ابتدای مداخله، انتهای مداخله و یک ماه پس از آن حاصل شده است، مورد استفاده قرارگرفته، نتایج حاصل از آنها با یکدیگر مقایسه شدند. از نرم افزار ۹.۱ SAS برای برازش مدل حاشیه ای (marginal model) و از نرم افزار ۴ SOLAS برای جانهی داده ها استفاده شد. نتایج: با استفاده از رویکرد داده های کامل، داده های دردسترس و جانهی LOCF، اثر زمان معنی دار شد. هر سه روش جانهی چندگانه، نتایجی یکسان داشتند. در هیچ یک از رویکردهای مورد استفاده، اثر گروه درمانی، معنادار نشد اگرچه تفاوت هایی فاحش در طول فواصل اطمینان و ضرایب مدل وجودداشت. نتیجه گیری: با توجه به ساختار گمشدگی داده ها و نتایج به دست آمده از مولفه های (پارامترهای) خطای معیار، ضرایب مدل و طول بازه اطمینان، استفاده از نتایج رویکردهای جانهی چندگانه مناسب تر بوده، روش جانهی LOCF برای داده های طولی مداخله ای مناسب نیست.

کلیدواژه ها:

کارآزمایی بالینی تصادفی شده ، مطالعه طولی ، جانهی چندگانه